dat slagschepen alleen nut zullen afwerpen in eene harmonisch
samengestelde vloot, zoodat een bouwplan van dezen aard ook zou
moeten voorzien in aanschaffing van vele kruisers, jagers, onderzee
booten, vliegtuigen en dus ook een vliegkampschip. Aan een eskader
slagschepen, als nokbalk van een zelfs nog niet in geraamte aanwezige
marineconstructie, heeft men niets. Reeds leerde eene oorlogservaring
van nog geen drie maanden hoe het ging met onvoldoend beschermde
groote schepen als het vliegkampschip „Courageous", en het slagschiu
„Royal Oak".
Dezelfde principieele eisch geen groote schepen zonder harmoni-
schen uitbouw der gansche vloot, stelde vice-admiraal Ferwerda ook
steeds, ten aanzien van plannen als dat der z,g. technische commissie
(de heeren Furstner, Helfrich, Jolles en Doorman), welke omvatten
den bouw van 3 kruisers van 27.000 ton, en overigens speculeeren op
de mogelijkheid tot uitdieping van het Westervaarwater bij Soerabaja.
Natuurlijk zal ieder vlootvoogd, dus ook vice-admiraal Ferwerda,
gelukkig zijn met het bezit van drie zulke kapitale schepen, doch
niet naar de typische nokbalk-theorie eerst zorgen voor den top der
constructie, en dan later maar zien dat men onder dien top de muren
optrekt. Het is noodig, te beginnen met den onderbouw, en daarna
met het dak.
Hoe onaangenaam in het lichaam der Marine de persoonlijke mee-
ningsversehillen woeden, en van welke zonderlinge methoden wordt
gebruik gemaakt om de meening van een anders oordeelend deskun
dige in discrediet te brengen, blijkt wel hieruit dat men het wil doen
voorkomendat het oordeel van vice-admiraal Ferwerda beïn
vloed is door politieke overwegingen. Indien er nu iemand is die
volkomen buiten de politiek staat, en aan haar nimmer eenig argu
ment zóu willen ontleenen, of het nu slagschepen, kruisers of torpedo-
motorbooten betreft, is het de heer Ferwerda.
Het plan der zooeven genoemde technische commissie zal, zoodra
het algemeen bekend is, ook in marinekringen veel tegenstanders
vinden, omdat het niet veel meer brengt dan de ophanging van drie
zware kruisers als prijzen hoog in een zeer gladden mast.
Het plan schiet zeer bepaald te 'kort in de voorziening aan hetgeen
onafscheidenlijk bij schepen van 27.000 ton 'behoort, zooals ook blijkt
uit het feit dat de totale kosten van dit plan slechts een naar verhou
ding onbeduidend bedrag hooger zijn dan de kosten der "drie groote
schepen. Bovendien valt het plan met het behoud van de marinebasis
Soerabaja.
Zoo is het plan der technische commissie nogal eenzijdig, en het is
goed dat een consequent en vasthoudend man als de vice-admiraal
niet mede jongleert met slagschepenslagkruiserszware
kruisersdoch dat hij zijn oud en bekend beginsel handhaaft
geene willekeurige en wilde uitbreiding, doch eene harmonische, welke
geen zes sporten der ladder overslaat doch geleidelijk opklimt, natuur
lijk met zoo groot mogelijke snelheid.
En om nu, in dit eerste artikel, van het plan der technische com
missie af te stappen het is een publiek geheim dat zoowel de Raad
van Indië als de Landvoogd tegenstanders zijn van dit plan.
Let wel niet van drie of meer slagkruisers, doch van de uitbrei
ding der vloot in ééne richting, waardoor een niet-harmonisch geheel
zou ontstaan. De ontworpen schepen op zichzelven zijn zeer goed.
Naar Anip-Aneta uit den Haag seint, wordt vernomen, dat het
advies der Indische regeering over het rapport der technische Marine
commissie inzake de uitbreiding der maritieme defensie in Neder-
landsch-Indië thans bij de Nederlandsche regeering is ingekomen.
