Andere landen gebruiken tot dit doel het middel „propaganda".
Dit kan in zijn toepassing ontaarden, behoeft zulks echter geens
zins het beginsel is psychologisch geheel juist.
De waarde van banden van aanhankelijkheid en trouw is
onschatbaar groot, zeker in den huidigen tijd. In dit verband moge
geciteerd worden uit een artikel van Marcus, I.M.T. 1923, „Inheem-
sche militie, getoetst aan Fransche ervaring".
M.i. is de strekking dezer woorden het overdenken ten volle
waard. Wij kunnen ons niet zoo klein houden, dat wij onopge
merkt blijven. Het „se faire aimer" aan den anderen kant, gelukt
nu eenmaal niet door daden alleen iets anders moet kleur en
warmte eraan geven. Wie de gave daartoe heeft, is bevoordeeld
wie haar mist, kan toch trachten het beoogde, waardevolle doel te
bereiken door doelbewust zijn menschenkennis in het geding te
brengen. In de eerste plaats op school, inzake de onderwijsmetho
den en voorts de volwassenen trachten te beïnvloeden en tot
goede staatsburgers te vormen. Voor een leger is zulks alzoo
waardevol, zoo niet onmisbaar. Aan deze staatszorg kan echter ook
een ieder individueel deelnemen zeer zeker de officier in zijn
dienst, de militaire opvoeding van den soldaat.
1154
„Het Latijnsche ras bezit gaven die het Germaansche mist. Hoe kort
toefden hier de Portugeezen, hoe diep drukten zij hun stempel. „Ils
ont la main dure, les Espagnols". De autochthone bevolking van
Zuid-Amerika, Cuba en de Philippijnen werd en bleef Spaansch, in
taal, in godsdienst en in cultuur. Soedan-Negers noemen zich trotsch
„Moi-Franci". De oud G.G. Lanessan zei„Les Frangais ont malgré
des défauts graves le don de se faire aimer" en
„men vervalt bij ons licht in uitersten of hoog en stijf bij het on
beschofte af of wel kleffe vereering met wegcijfering van eigen ras.
De Franschen hebben hun pupillen tot Franschen opgevoed, trotsch
tot „la grande nation" te behooren en Fransch voelend daarentegen
hebben de Nederlanders altijd talentvol hun natie klein weten te
houden", en
LITERATUUR
Een troepenofficier
Ducimus
Den Ouden
Ducimus
Calicher
Goahead
Robert
Drukker
Tabbers
Paideia
IMT. 1898 Onze Inlandsche fuseliers.
1901 Militaire opvoedkunde.
1902 Militaire tucht.
1904 Opvoedkundige beschouwingen over recru-
ten-opleiding.
1915 Zingen in het leger.
ONIOV.1917 Dienen.
Eerst leiden, dan beoordeelen.
Zingen in het leger.
Karaktervorming.
IMT. 1918 Nog een Javaansch marschlied.
ONIOY. 1919 Opvoeding tot persoonlijkheid.
Het standpunt van de persoonlijkheid van
den officier-opvoeder.
De ware discipline in het leger.
