met een verlies van een 20.000 man weer op haar uitgangspunt
teruggekeerd.
Het meeste succes hebben de troepen op den w.-vleugel bereikt,
die deels op korten afstand van ChangSha geland werden (3 e
Div.), deels in het vlakkere terrein op den o.-oever van het meer
langer hun voertuigen hadden kunnen meevoeren. Op 20 km
van ChangSha slaagden echter ook de vooruitgeschoven colonnes
er zonder den steun van artillerie en tanks, welke zij wegens
de vernieling der wegen hadden moeten achterlaten, niet meer
in de tegenaanvallen der Chineezen af te slaan ook zij moesten
terug.
Wat de Japansche spokesmen ook mogen beweren, de Japan-
sche troepen hebben hier een échec geleden, want zij hebben niet
alleen zonder iets te bereiken duizenden soldaten en veel materieel
verloren, doch zij hebben opnieuw aan prestige ingeboet en het
moreel der Chineezen, bij wie personeele verliezen veel minder
beteekenis hebben, verhoogd. Welke zijn de oorzaken van dit
échec Tenzij de Japanners slechter vechten dan voorheen, en
er is geen reden dit te onderstellen, kan de eenige verklaring
zijn, dat de Chineesche soldaten thans zooveel beter vechten.
Dientengevolge zouden de Japanners niet meer tegen de groote
numerieke sterkte der Chineezen op kunnen, zoo zij niet tenvolle
gebruik kunnen maken van hun superieure uitrusting (scheeps-
artillerie, veldartillerie, tanks en pantserauto's). Dat betere vech
ten der Chineezen bestaat dan vooral daarin, dat zijn hun vrees
voor flank en rug overwonnen hebben, en niet meer hun strate
gische stellingen prijsgeven zoodra de aanvaller die omtrekt of
doorbreekt. Zij hebben het zwakke punt ontdekt in de Japansche
doorstoot- en omtrekkingsstrategie, n.l. hun verbindingen en ver
breken die in den rug des vijands, tengevolge waarvan deze
genoopt wordt door gebrek aan verplegingsbehoeften en de onmo
gelijkheid zijn gewonden af te voeren, tot een onvrij willigen terug
tocht, die de kiemen van een débacle in zich draagt en onder alle
omstandigheden slechts met groote verliezen kan worden volbracht.
Voor de Chineezen moet deze tactiek zeer welkom zijn. Het geeft
hun gelegenheid met kleinere afdeelingen te werken en onder
leiding van jongere officieren, die een betere opleiding voor deze
taak hebben gehad dan de hoogere officieren voor de strategische
aanvoering. Ook leent het geaccidenteerde terrein waar thans
gevochten wordt, zich bij uitstek voor deze tactiek, in tegenstel
ling met dat der vlakten tusschen de YangTze en de Gele rivier,
waar in '38 gevochten werd.
ShangHai, 6 November 1939.
1162
