E. Een hoofdartikel uit het Alg. Handelsblad van 20 November
1939 bevat om. het volgende over het slagkruiserplan
F. Aan het Utrechtsch Nieuwsblad van 18 November 1939
ontleenen wij het volgende artikel van Z. Exc. Mr. J. C. Jager:
1176
elke weersomstandigheid de lucht in kunnen. En deze voorziening op
zichzelf al kost 90 millioen.
Ten slotte dient te worden bedacht dat in het door de commissie
voorgestane systeem Soerabaia niet kan worden gehandhaafd als
marine-basis. De wateren rond deze stad eigenen zich niet voor het
voorgestelde zware materieel. Men kan natuurlijk denken aan uitbag
geren der bestaande vaargeulen, maar tot oordeelen bevoegden betwij
felen zeer, of men er daarmee komt. De zegslieden van onzen redacteur
kwamen tot een raming, gebaseerd op de consequenties van het rapport,
welke ongeveer 700 millioen gulden beloopt enwie zal dat kunnen
betalen
Opnieuw is gebleken, dat de optimistische en zeer naar zichzelf
gekeerde voorlichting der marine hoogst gevaarlijke kanten heeft.
Het is van belang om die „technische gronden" eens nader te
beschouwen en dan verwijzen wij naar een bericht door Z(entgraaff)
op 4 dezer in de „Java Bode" gebracht. De hoofdredacteur, die juist
uit Nederland was teruggekeerd en die steeds zeer „welingelichte"
berichten over marine en vloot brengt, schreef toen
„De bouw van groote moderne oorlogsschepen ligt ons nog
niet, en het was misschien wel hierom dat Albarda een leerstoel
voor den bouw van oorlogsschepen instelde."
Er bestaat in het geheel geen reden om aan deze mededeeling te
twijfelen integendeel, hoe groot de reputatie der Nederlandsche wer
ven ook moge zijn en met hoeveel trots wij de producten van die
werven ook blijven bewonderen, er blijft altijd nog een groot verschil
bestaan tusschen den bouw van een groot koopvaardijschip en een
slagschip. Men behoeft slechts aan het vraagstuk der grondstoffen
te denken, aan de speciale pantserplaten, aan de motoren, aan de
bewapening en aan zoovele dingen, waarvan de levering thans aan
groote moeilijkheden is onderworpen.
De landen, welke deze grondstoffen kunnen leveren, zijn zélf druk
aan het bouwen en kunnen geen stukje staal missen. Amerika bijvoor
beeld heeft plannen gereed, welke milliarden zullen kosten en Enge
land bestelt ook reeds in de Vereenigde Staten bovendien wordt
daar contant betaald
Al deze factoren moet men in rekening brengen, wil men tot de
realiteit komen en als men de oppositie „op technische gronden" uit
dien gezichtshoek beschouwt, dan moge die oppositie mogelijk een
gering politiek tintje dragen, doch dan overweegt zeker de realiteit
Het gaat er thans niet om, wat Indië voor zijn defensie zal krijgen
het gaat er veel meer om, wat kunnen wij krijgen en hoe snel kunnen
wij dat alles krijgen.
Het artikel in dit blad van 11 November jl. gaf een verklaring, hoe
het mogelijk was, dat dezelfde marine, die in het tijdvak 19211937
vrijwel eenstemmig een vlootpolitiek had toegejuicht, waarbij de pl.m.
