ken aan de militaire geologie en wordt hare beteekenis voor de
moderne krijgswetenschap onderschat".
Hier in Indië werden door de Afdeeling Geologisch-Technische
Onderzoekingen van den Dienst van den Mijnbouw wel talrijke
adviezen verstrekt over den aanleg van vliegvelden en water
voorziening, maar van feitelijke samenwerking tusschen militai
ren en geologen is nooit sprake geweest. De omstandigheden zijn
hier in menig opzicht geheel anders dan in Europa en men is
geneigd te veronderstellen, dat van de toepassing der geologie op
de militaire problemen weinig heil is te verwachten. Wij hopen
aannemelijk te kunnen maken, dat de weerbaarheidsgeologie ook
bij de verdediging van onzen archipel in menig opzicht van nut
zal kunnen zijn.
Achtereenvolgens zal thans een en ander worden meegedeeld
omtrent de beteekenis van de kennis van den ondergrond voor
stellingbouw, mineeren, bewegingsoorlog, inundatie, watervoor
ziening, bouwstoffen voor beton en wegenbouw, aardtelegrafie,
radiotelegrafie op korten afstand, kustverdediging, de bestrijding
van giftige gassen en camouflage.
Stellingbouw.
In den stellingoorlog, welke zich voor een groot deel ondergronds
afspeelt, is de militaire geologie tot ontwikkeling gekomen en heeft
zij haar meest markante successen behaald. De bodemgesteldheid
is hier uiteraard een factor van groot gewicht. Van gunstige
verhoudingen moet zooveel mogelijk partij worden getrokken,
terwijl men ongunstig terrein moet trachten te vermijden.
Bij het aanleggen van loopgraven moet men vooral rekening
houden met de mate van de bewerkbaarheid en de stabiliteit van
den bodem alsmede met den grondwaterstand, terwijl voor tunnels
en ondergrondsche schuilplaatsen bovendien het weerstandsver
mogen tegen beschieting en bommen een factor van beteekenis
is. Groote aandacht moet worden besteed aan het drooghouden
van de stellingen. Dit eischt nauwkeurige kennis van het laag-
profiel, de doorlatendheid van het gesteente en de grondwater
verhoudingen. Loopgraven in slecht water doorlatenden en gemak
kelijk afsohuivenden kleigrond komen in den regentijd spoedig in
verval. Is de bodem voldoende doorlatend en de grondwaterstand
laag, dan zakt het water van zelf weg. Rekening dient dan echter
te worden gehouden met mogelijke stijging van het grondwater
in den regentijd, bij bandjir, of tengevolge van kunstmatige
inundatie, waardoor de stelling onder water zou kunnen komen.
Vaak is de ondergrond opgebouwd uit afwisselende, doorlatende
en ondoorlatende lagen en kan het water in diepere lagen worden
afgeleid.
22
