Fig. 5. Draineering van een ondergrondschen schuilplaats.
Ten behoeve van den bouw van stellingen maakte men gebruik
van gewone geologische kaarten, voorzien van een uitvoerige toe
lichting omtrent de militaire beteekenis van de op de kaart voor
komende kleuren, en voorts van stellingbouwkaarten, mineer-
kaarten en grondwaterkaarten, dat zijn kaarten, waaruit direct
is af te lezen, wat uit militair oogpunt van belang is zoogenaamde
militairgeologische kaarten. Het reeds genoemde werkje „Kriegs-
geologie" geeft als bijlage enkele fraaie voorbeelden van laatst
genoemde soort van het oorlogsterrein in Frankrijk kort geleden
heeft E. Sonne van een gebied in België een geologisch kaartje en
enkele militairgeologische interpretaties gepubliceerd, o.a. een
grondwater- en mineerkaartje 1)welke hier achter afgebeeld en
besproken zullen worden. In de verhandeling van A. H. Brooks
„The use of geology on the Western front" 2), zijn enkele fragmen
ten afgedrukt van militairgeologische kaarten door de Amerikaan-
sche oorlogsgeologen vervaardigd.
Het geologische kaartje door Sonne gepubliceerd is in vereen
voudigden vorm weergegeven in fig. 6. De kleuren van het origineel
zijn vervangen door andere notaties, terwijl de details van de
topografie zijn weggelaten. Uit een dergelijk kaartje kan de
geoloog direct bouw en samenstelling van den ondergrond aflezen,
maar voor iemand die niet geologisch geschoold is, heeft het weinig
beteekenis. Ten einde te bereiken, dat de militairen er toch nut
van kunnen trekken in den stellingoorlog, is er een uitvoerige
toelichting aan toegevoegd, waarin voor de verschillende formaties
alle bijzonderheden worden vermeld, welke voor stellingbouw
van belang kunnen zijn, zooals watervoering, geleidbaarheid voor
geluid, bewerkbaarheid, stabiliteit, bruikbaarheid als bouwstof, of
1) E. Sonne „Geologische und militargeologische Karten", Jahrb. Preusz.
Geol. Landesanst. 56, 1935, blz. 192. Ook opgenomen in K. von Bülow
„Wehrgeologie", 1938, blz. 25.
U.S. Geological Survey, Prof. Pap. 128, 1920, p. 85-124.
25
