52
zins den weerstand tegen een volgende, doch niet tot 100 Neemt de
algemeene weerstand af door ondervoeding, chronische vermoeienis, minder
gunstige hygiënische omstandigheden, speciaal die van de behuizing e.d.
dan kan een opflikkering van de eerste infectie ontstaan of eene nieuwe van
■buiten af plaats vinden (re-infectie), welke beide ernstige tot doodelijke
vormen kunnen aannemen.
Tuberculose is zeer verbreid, zoodat de besmettingskans groot is iedereen
is (en blijft) er vatbaar voor. Hoe gunstiger de hygiënische omstandigheden
zijn, des te grooter is de kans dat de infecties worden overwonnen, c.q. niet
„aanslaan" of niet weer opflikkeren. En omgekeerd
Longontsteking, de oorzaak in ons leger van ongeveer een derde van alle
sterfgevallen bij niet-Europeanen, ontstaat onder invloed van de twee fac
toren verlaagde weerstand, speciaal door kouvatten en vermoeienis, en
infectie door kiemen, welke öf reeds langen tijd op de slijmvliezen aanwezig
waren of daar kortelings terecht zijn gekomen.
De invloed van kouvatten is groot. Wanneer bijv. te Amsterdam plotseling
een scherpe Noord-Oosten wind opsteekt, worden in de ziekenhuizen bij
voorbaat reeds bedden gereed gehouden voor lijders aan longontsteking.
Recruten vormen een groep van militairen met minder weerstand dan de
oudere soldaten, èn doordat zij nog niet gewend zijn aan den dienst èn door
hunne verplaatsing naar een nieuwe omgeving, naar een milieu, waaraan
hun lichaam nog niet is aangepast.
In elk debat tusschen troepenofficier en officier van gezondheid over het
behandelen van soldaten als „juffershondjes", wordt de troepenofficier geleid
door zijne directe waarneming, welke de schadelijke gevolgen van vermoeienis
niet of moeilijk kan ontdekken, de medicus door het ervaringsfeit, dat de
door vermoeienis of andere oorzaken acuut of chronisch verlaagde weerstand
den kiemen van longonsteking, tuberculose e.a. een mooie kans geven Er
is geen „dankbaarder" wezen dan een ziektekiemals er één een „Blitzkrieg"
weet te voeren, is het de ziektekiem
Pest is een rattenziekte. Zoodra de rat dood is, zoeken zijn vlooien een
nieuw object om bloed te zuigen, liefst een andere ratis die niet aanwezig,
dan een mensch. Pestbestrijding is rattenbestrijding. Doordat een rat zich
snel vermenigvuldigt, heeft zij behoefte aan rustige nesten en aan veel
voedsel. Daar een rat een uiterst slim dier is, zoekt zij ongaarne tevergeefs,
vermijdt plaatsen waar zij niet rustig kan nestelen of geen voedsel vindt.
De mensch dient dus te zorgen, dat in zijn onmiddellijke omgeving geen
plaats is tot nestelen van ratten en geen voedsel of voedselresten aanwezig
zijn. Gewoonlijk zal dus bij aanwezigheid van ratten op die plaats de hygiëne
te wenschen overlaten.
Beri-Beri, de gevreesde tropenziekte, ontstaat onder invloed van een tekort
aan vitamine Bi. Het tekort kan zijn absoluut of relatief. Van een relatief
tekort spreekt men, wanneer de toevoer voor normale omstandigheden vol
doende is, doch het verbruik hooger is dan normaal. Een verhoogd quantum
is noodig o.a. bij spierarbeid, bij het gebruik van koolhydraatrijke voedings
middelen, zooals rijst, brood en aardappelen, en mogelijk ook bij koortsige
toestanden. Soldaten, speciaal te velde, behoeven daarom, vooral indien rijst
het hoofdvoedsel is, een extra hoeveelheid vitamine Bi. Wat is rationeeler
dan hun, geboren rijsteters, dit toe te voeren met het hoofdvoedsel
Het zou ons te ver voeren, indien wij alles wat met beri-beri, vitamine
Bi en rijstvoeding verband houdt, zouden bespreken, doch wat ieder militair
moet weten is, dat zilvervlieshoudende rijst een zoodanige hoeveelheid
vitamine Bi bevat, dat het de behoefte volkomen dekt. Voorwaarde is even
wel, en dit is van uiterst groot belang, dat de bereiding dusdanig is dat het
vitamine Bi zoo min mogelijk aan de rijstkorrel wordt onttrokken. Het is
nl. zeer oplosbaar in water, zoodat zilvervliesrijst, drie maal gewasschen en
met de hand doorkneed, practisch alle vitaminen heeft verloren. Hoe korter
en hoe voorzichtiger de zilvervliesrijst wordt gewasschen en hoe korter zij
wordt gekookt (niet te verwarren met stoomen), hoe beter. Volstaan dient
