211
de positie van oorlogvoerende zonder de voordeelen van een in vrede ver
keerenden staat prijs te geveneen opvatting, welke zoo zoetjes aan school
maakt werd op waardige wijze terecht gewezen, waarna 's werelds aan
dacht zich afwendde van dezen N. O.-Europeeschen stormhoek en zich con
centreerde op het Z. O.
De Balkan vormt hier een wrijvingsgebied van eerste orde. De inwendige
en onderlinge wrijvingen werden in deze rubriek reeds eerder vermeld even
als de tegenstrijdigheid tusschen de Duitsche, Italiaansche en thans ook weder
van belang geworden Russische interessen. Er is echter meer politieke en
economische belangen gaan samen. In dit opzicht kunnen de Geallieerden,
beter vooral de Geallieerden, niet buiten beschouwing blijven. Het is zonder
meer duidelijk, dat Duitschland belang heeft bij een ongestoorden vrede
in Z. O.-Europa, werwaarts het getuige de veelvuldige handelsbespre
kingen en de gesloten verdragen vele en velerlei grondstoffen a.a. wenscht
te betrekken. Evenwel heeft Engeland groote directe belangen in Grieken
land onder den via Albanië reikenden Italiaanschen greep zal Athene wel
neutraal blijven men denke aan de kortelings tusschen Griekenland en
Italië gesloten overeenkomst. Directe Britsche belangen zijn mede aanwezig
in Turkije dat, beheerscher van den toegang tot de Zwarte Zee, meer en
meer met de Geallieerden verbonden raakt door economische en militaire
banden. In Januari werden groote geldleeningen toegestaan en bezocht gnl.
Weygand Ankara en het nabij de Russische grens gelegen Erzeroem(?), e.e.a.
tot groote verontwaardiging in Italië, dat reeds een vijftiental jaren groote
belangen heeft in de Zwarte Zee. Rusland schijnt tegenover Turkije zijn rol
van boeman te hebben uitgespeeld een uitnoodiging, de enkele maanden
door Saradjoglu te Moskou practisch afgebroken onderhandelingen te her
vatten, werd niet beantwoord. Dienen de as Moskou t.o.v. Griekenland
en Turkije groote voorzichtigheid in acht te nemen, minder is zulks het
geval m.b.t. Joegoslavië en Roemenië, waar Engeland slechts indirecte, vnl.
financieele belangen heeft. In het N. en W. grenzend aan Duitschland en
Italië, in het N. en O. door de nog niet geheel bevredigde staten Hongarije
en Bulgarije, zijn Joegoslavië's handen gebonden. Hetzelfde geldt m.m. voor
Roemenië, waarmede alle buurstaten behoudens Joegoslavië een of meer
appeltjes te schillen hebben. Zoo schijnt er op het eerste gezicht voor de
Geallieerden geen aanleiding te zijn, zich intensief te bemoeien met al wat
ligt ten N. van de lijn Adrianopel-Saloniki. Doch dit is maar schijnde
belangen, welke Duitschland in economisch opzicht op den Balkan heeft
en het karakter, dat de huidige oorlog bezit, hebben juist de ten N. van
genoemde lijn gelegen gebieden gemaakt tot een slagveld van een heftigen
economischen strijd.
Duidelijk bleek dit in Januari door al wat zich in en om Roemenië af
speelde. Het gaat hier en daarom is het ook voor ons zoo leerzaam
in de eerste plaats om de olie. Duitschland heeft haar noodig en tracht
haar, evenals in 19141918, uit Roemenië te verkrijgen zonder eenzijdig
te zijn mag men toch wel aannemen, dat het verdrag met Rusland althans
in dit opzicht geen uitkomst biedt. Boekarest werd dus dringend verzocht
te leveren Engeland verzocht hetzelfde niet minder dringend. Deze twee
zijdige drang viel, gansch niet merkwaardig, samen met branden in de
oliedistricten. Thans is de regeering overgegaan tot het derwaarts zenden
van troepen en instelling van staatscontrole op de olielevering. Zal het
hiermede afloopen Churchill, die er ook tijdens den wereldoorlog een groot
voorstander van was, den tegenstander in het O. aan te grijpen waarin
de geschiedenis hem gelijk heeft gegeven zou reeds hebben voorgesteld,
Geallieerde troepen naar Constanza te zenden. Doch evenals tijdens dien
oorlog zouden de Geallieerden afkeerig zijn van gewapend optreden in
O.-Europa. Voor een zoodanig optreden zou de Turksche toestemming voor
doorvaart door Dardanellen en Bosporus zijn vereischtgezien de Turksch-
Russische afspraak, dat Turkije zich zal onthouden van medewerking aan
een tegen Rusland gerichte actie, waaromtrent een voorbehoud is gemaakt
