Het tweede voorbeeld (fig. 14) toont, dat men zich niet moet
laten misleiden door de topografie. Zoo op het oog zou
men zeggen, dat deze put zeer gunstig ligt ten opzichte van
het dorp, bij geologisch onderzoek blijkt echter het tegendeel het
geval te zijn, daar het vervuilde water onder den heuvel door
direct tot de waterwinplaats door kan dringen. Het is nu maar de
vraag, hoe groot het reinigend vermogen van den bodem is op het
traject, dat het verontreinigde water ondergronds moet afleggen.
In sterk gespleten kalksteen vindt vrijwel geen reiniging plaats.
De kwestie van de watervoorziening ten behoeve van de lands
verdediging vraagt ook in Ned.-Indië ernstige aandacht. In de
uit een militair oogpunt van belang zijnde deelen van ons land
dient men van de voorhanden mogelijkheden goed op de hoogte
te zijn.
Bouwstoffen.
Aan bouwstoffen voor beton en wegenbouw als zand, grind,
steenslag, kalk en klei was de behoefte in den wereldoorlog enorm.
Ten einde de transportmiddelen zooveel mogelijk te ontlasten,
was het zaak deze materialen zoo dicht mogelijk 'bij de plaats,
waar men ze noodig had, te winnen. In dit opzicht zijn echter
talrijke en grove fouten gemaakt.
Zooals in de inleiding reeds werd opgemerkt, voerden de
Engelschen in het begin van den oorlog steenslag uit Engeland aan.
Ook bij de Centralen werden aanvankelijk massa's materialen
getransporteerd, welke men bij betere kennis van den ondergrond
ter plaatse had kunnen winnen. Om het groote belang, dat aan deze
transporten werd gehecht, duidelijk te maken, herinneren wij
slechts aan de politieke verwikkelingen, voortvloeiende uit het
vermeende vervoer van zand en grind door Limburg. Het is inte
ressant hier even op te merken, dat men in de streek, waar dit
Rijngrind verwerkt werd, goed materiaal op geringe diepte in den
bodem had kunnen aantreffen. Bij gebrek aan deskundige voor
lichting werden voorts soms ondeugdelijke bouwstoffen gebruikt.
Zoo werd in Galicië gips gewonnen voor verharding van de
wegen.
Het aanwijzen van de vindplaatsen van bouwmateriaal, en de
beoordeeling van de kwaliteit en de beschikbare hoeveelheid,
behooren tot de taak van den militairen geoloog, die in den regel
al van te voren kan beoordeelen, of er eenige kans bestaat het in
de naaste omgeving van het terrein der militaire operaties te vin
den, en op welke wijze het onderzoek der voorhanden vindplaat
sen moet worden verricht.
Men heeft speciale bouwstoffenkaarten vervaardigd, waarop de
betreffende gegevens in gemakkelijk leesbaren vorm zijn samen
gevat. Een dergelijke kaart van het zelfde terreingedeelte, waarvan
126
