303
Het kabinet had. nu beide plannen hoofdzakelijk op de volgende
punten tegen elkaar af te wegen
le. Of aan alle elementaire eischen, die een goede oorlogvoering
ter zee stelt, voldaan was Deze vraag hing nauw samen met
die van de omlijsting der vloot en de zekerheid, dat over een
goede en veilige blootbasis zou worden beschikt, over welke beide
punten de Indische regeering een andere meening had dan de
technische commissie.
2e. Of het goed uitgewerkte plan voor Nederland, dat, naar in Indië
vrijwel algemeen gedacht werd, alle bouw- en exploitatiekosten
zou dragen, te betalen zou zijn
3e. Of het plan op tijd gereed zou komen en of de personeelkwestie
niet te machtig zou blijken
4e. Of het technisch en financieel gekozen plan ook politiek aan te
-bevelen was, niet alleen uit overwegingen van binnenlandsche en
koloniale politiek, maar evenzeer met het oog op ons buitenlandsch
beleid in den Pacific
Varen in den mist.
De beslissing is thans ten gunste van het slagkruiserplan genomen,
maar op welke overwegingen van politieken, financieelen en militairen
aard dit geschied is, zal voorloopig nog in dichte nevelen gehuld
blijven. Een desbetreffend wetsvoorstel zal eerst worden ingediend,
nadat de Volksraad over de voornemens der regeering zal zijn gehoord
en in afwachting daarvan meent de regeering zich van beschouwingen
over de uitbreiding van de maritieme weermiddelen in Indië te mogen
onthouden.
Dit laatste besluit zal ongetwijfeld in ruimen kring betreurd worden.
De steekhoudende argumenten, waarop, naar de minister van defensie
onlangs mededeelde, de beslissing zou berusten, zullen nog eenigen
tijd verborgen blijven en ondertusschen hebben romantiek en senti
ment weer vrij spel en daarvan wordt bereids kwistig gebruik gemaakt,
zooals uit de dezer dagen ingediende vraag van het Kamerlid
Bajetto blijkt.
Lntussehen is uit de karige toelichting, in de memorie van antwoord
vermeld, een gevolgtrekking te maken, die op de beslissing van de
regeering een geheel ander licht werpt, dan waarin tot nu toe vooral
in Indië de versterking der weermacht gezien werd. Het hooren van
den Volksraad zou misschien een hoffelijk gebaar kunnen zijn, maar
het uitstel van enkele maanden, dat daarmede gemoeid is, zou op
dien grond alléén zeker niet verantwoord zijn, temeer waar steeds
op grooten spoed bij de weermacht-versterking is aangedrongen.
Men bedenke voorts, dat de materiaal-prijzen om zoo te zeggen
met de week naar boven gaan en uitstel van enkele
maanden de kosten van aanbouw met mil-
lioenen zal doen stijgen. In het Handelsblad werd
reeds gesproken van een bedrag van drie honderd millioen voor de
drie slagkruisers, terwijl de technische commissie die slechts op twee
honderd en tien millioen begrootte. De aanbouw
van de kruisers Java en Sumatra tijdens den wereldoorlog moge een
waarschuwing zijn, daar die schepen ten slotte meer dan het dubbele
gekost hebben, waarvoor zij begroot waren.
Het hooren van den Volksraad zal dus aan andere omstandigheden
zijn toe te schrijven. De wet zal de regeering van het moederland
daartoe verplichten en de oorzaak zal dus wel daarin liggen, dat
Indië in verband met den slagkruiserbouw
zware financieele lasten te dragen krijgt.
De Nederlandsche regeering ziet blijkbaar geen mogelijkheid alle
kosten te dragen en vermoedelijk zal dus het wetsontwerp de bepa-
