412
Polen had een versterkte verdedigingslinie niet zoo hecht en ge
ducht als de Maginot-linie, maar dat was ook niet noodig. Immers
zou Duitschland tegen Polen zijn hoofdmacht niet richten. En mocht
de nood te nijpend worden dan kon op den steun van Engeland en
Frankrijk gerekend worden. Nu verzuimde Hitler met de opvatting
van den Poolschen generalen staf rekening te houden. Hij zond tegen
Polen een grootere macht dan daar verwacht was. Het Poolsche
defensiefront bezweek, dappere verdediging ten spijt. En Engeland
en Frankrijk
De Nederlandsche marine redeneert nu zooals Polen het deed. De
mogendheid, die 'het tegen ons mocht opvatten weet echter precies
hoe sterk wij ter zee zijn. Treedt zij tegen ons op, dan zal zij daar
een sterkere macht voor bestemmen. Enz. Gelijke oorzaken, gelijke
gevolgen.
Overigens is het ook niet een tactiek, die heel veel vindingrijkheid
vergt, om een kleine vloot, zooals de onze worden zou, ergens met een
smaldeel bezig te houden en dan elders in het schier onmetelijke zee
gebied vrij spel uit te oefenen naar eigen keuze.
Ik stip hier nog aan, dat men bij het rekenen met 3, ja zelfs met
2 slagkruisers toch heel voorzichtig moet zijn. Ik vond vermeld, dat
de ervaring met onze lichte kruisers, buiten oorlogstijd, opgedaan
zegt, dat een kruiser in de tropen wel gedurende 6 mnd. van het
jaar op de werf zal kunnen liggen voor herstelling en onderhoud en
dit volstrekt niet als zeldzame uitzondering.
Een voorstander van marineversterking door enkele groote kruisers
verklaarde mij tot deze voorkeur gekomen te zijn, door gesprekken
met Engelsche en Fransche admiraals, die goed in Oost-Azië bekend
zijn en die allen van oordeel waren, dat het kanon van zwaar kaliber
de beslissende factor kan worden en blijven. Hierbij dringt de vraag
zich opbestaat er dan waarborg, dat onze schepen in dit opzicht
den boventoon zullen voeren
Legt men den nadruk op het kanon van zwaar kaliber als beslis-
senden factor, dan zal dit tenminste gelijkwaardig, zoo mogelijk krach
tiger moeten zijn, dan dat van den tegenstander. Maar een kanon
van 28 cm, als op de geprojecteerde slagkruisers, staat zóóver achter
bij geschut van 38 en zelfs van 40,5 cm van mogelijke tegenstanders,
dat het nooit een beslissende factor zal zijn. Wie zich op dat stand
punt stelt, moet pleiten voor slagschepen even zwaar bewapend als
het sterkste, dat een mogelijke tegenstander bezit of in aanbouw heeft.
Op dat juistere standpunt plaatste de staatscommissie van 1912 zich
en zij stelde den bouw van een eskader van vier zware slagschepen
en een reserve-slagschip voor Indië voor, bewapend met het zwaar
ste scheepsgeschut dat toenmaals bestond en dat bovendien na tien
jaren reeds vervangen zou moeten worden, opdat het een eskader
van zeer moderne schepen zou blijven. Inplaats daarvan thans slechts
twee veel zwakkere slagkruisers met een reserveschip en een kanon
van 28 cm, die 25 jaren achtereen in Indië dienst zouden moeten
doen. Mag men daarin een waarborg aanwezig achten
De verklaring der Britsche en Fransche vlootvoogden, of oud-vloot
voogden, behoeft niet te bevreemden. Zij zouden zelfs gaarne zien,
dat in het Verre Oosten een bondgenootschap van de blanke strijders
beklonken werd en dat Nederland dan groote schepen naast die der
bondgenooten zou laten optreden. Afgescheiden van andere overwe
gingen ligt aan dit advies een bij voorbaat prijsgeven of loslaten van
onze zelfstandigheids- en neutraliteitspolitiek ten grondslag.
Alle adviezen van buitenlandsche belangstellenden zijn ook niet
in overeenstemming met die der vermelde admiraals. Deskundigen,
die het vraagstuk zonder politiek eigenbelang bespraken, gaven als
