542
verdrag, dat hij op 30 December 1939 met Japan zou hebben gesloten en
waarin China financieel en economisch aan zijn o. nabuur zou worden ge
bonden, schijnen de directe aanleiding tot deze verstooting te hebben
gevormd.
De reactie van de zijde van Chiang Kai-Shek liet niet lang op zich wach
ten. Bij de openingsrede van het te Chunking gehouden nationaal-politieke
volkscongres, verklaarde de generaal, dat het nieuwe bewind nooit iets
anders kan zijn dan een instrument in handen van het Japansche leger. Bij
deze gelegenheid deelde hij tevens mede, dat de in de laatste zes maanden
gehouden Japansche veldtochten een mislukking waren geweest en Japan
naar schatting 230.000 dooden en gewonden hadden gekost. Ten slotte gaf
de generalissimus te kennen, dat de strijd thans een nieuwe phase zou ingaan
en wekte hij de nationaal-gezinde Ohineezen op, hem te steunen in zijn pogen
het Japansche leger een beslissenden slag toe te brengen.
Hieruit blijkt duidelijk, dat men te Chunking den moed niet laat zinken
en vrij optimistisch staat tegenover den uiteindelijken afloop van het incident.
Mag men de uit verschillende bron uit China ontvangen berichten gelooven,
dan is het moreel van de Chineesche troepen inderdaad hooggestemd en het
vertrouwen in Chiang Kai-Shek onwankelbaar. De dn den loop van April
uitgevoerde Chineesche aanvallen in O. Hupeh, in Kiangsi, in Z.O. Shansi
en langs de Yangtse, waarbij verschillende successen werden geboekt,
toonen evenals de aanval op Kaifeng aan, dat de Chineesche aanvals-
kracht nog geenszins is gebroken en de Japansche strijdkrachten zich nog
steeds voor een zeer zware taak zien gesteld.
Zoo ziet het er niet naar uit, dat de in Japan zoo vurig gewenschte liqui
datie van het Chineesche conflict nadert. En dat terwijl zich in Japan steeds-
duidelijker een zekere oorlogsmoeheid demonstreert. De in het parlement
door Saïto gestelde vragen, die zich daarmede het ongenoegen van regee
ring en kamer op den hals haalde en zich hierdoor het mandaat van de
Minseito-partij zag ontnomen, gaven min of meer uiting aan den in Japan
levenden twijfel„wat wil de regeering in China bereiken, waar moet het
naar toe vragen, welke men op verschillende wijzen gesteld, telkenmale
in de Japansche pers aantreft. Men vergete daarbij niet, dat het conflict
schatten gelds verslindt2), de economische verhoudingen in Japan zelf
steeds ongunstiger worden, en velen een inflatie van het betaalmiddel vree
zen voorts dat Japan moet exporteeren om deviezen te verkrijgen voor den
aankoop van grondstoffen en de industrie in haar productie-capaciteit moet
worden beperkt door gemis aan voldoende brandstof voor opwekking van
de benoodigde kracht. Daarbij neme men voorts nog in beschouwing, dat de
economische verhoudingen met het buitenland voor Japan niet bemoedigend
zijn het Amerikaansche embargo zweeft nog voortdurend als een zwaard
van Damocles boven Japan's hoofd de handelsrelaties met Frankrijk passeer
den juist weer een moeilijk stadium en China kan eerst ten volle in de produc
tie worden opgenomen indien Japan in dit land enorme kapitalen zou investee-
ren, welke het echter niet bezit dan wel voor andere doeleinden behoeft
Daarom tracht het thans voor werkverruiming in N.-China de gedeeltelijke
beschikking te verkrijgen over de in de internationale concessies te Tientsin
geblokkeerde voorraden Chineesch zilver van in totaal 40 mm. yuan.
Maar ook politiek bevindt Japan zich niet op een bed van rozende Ver.
St. zijn in hooge mate geprikkeld door het Japansche optreden in China
Frankrijk werd waarlijk niet welwillender door de Japansche bombarde
menten op de Yunnan-spoorlijn, Rusland blijft ondanks alle hooggestemde
2) Dit congres bestaat thans 2 jaar en is samengesteld uit 200 afgevaar
digden. Het is bedoeld als een vorm van tusschenbewind tusschen de huidige
en de toekomstige grondwettelijke Chineesche regeering.
2) Het incident kostte reeds 30 milliard yen, d.i. 12 X de Japansche
begrooting over het jaar 1936 en 180 X de totale waarde van den Japanschen
export naar China in de laatste jaren van normale verhoudingen
