495
met een redelijke kans op succes de Nederlandsch-Indische strijdkrachten
zal kunnen aangrijpen. Een vlootactie tegen de basis is hiertoe ten eenen-
male ontoereikend, daar zooals de krijgsgeschiedenis ons leert (Darda-
nellen) versterkingen te land als regel niet door een vlootactie kunnen
worden vernietigd, terwijl een luchtactie impliceert, dat de tegenstander een
overmacht in de lucht kan bewerkstelligen, waartoe het noodzakelijk is, dat
hij over minstens één vliegbasis beschikt op een tactischen afstand van het
te bestrijden object gelegen. Hierdoor wordt een tegenstander gedwongen
zich eerst op een van de Nederlandsch-Indische eilanden te nestelen en zich
ter plaatse in te richten. Afgezien van het feit, dat hiermede geruime tijd
is gemoeid, wordt dan de moeilijkheid van het aan land zetten van troepen
niet slechts verplaatst, doch bovendien verdubbeld, aangezien thans naast
de moeilijke landingsonderneming tegen de vlootbasis nog een tweede soort
gelijke actie van vermeestering en bezetting van de tusschenbasis noodig is.
Ik spreek hier voortdurend over de verdediging van de „Vlootbasis" laat
ons thans eerst eens nagaan wat daaronder in feite dient te worden verstaan.
Zooals bekend, is Soerabaia de basis van onze vloot, alwaar zich de onont
beerlijke inrichtingen voor herstel en ander voorzieningen bevinden. Soera
baia met haar onmiddellijke omgeving dient derhalve te worden verdedigd
op zoodanige wijze, dat het aan een vijandelijke vloot niet mogelijk is, de
toegangen tot deze haven af te sluiten, terwijl men voorts dient te zijn
ingesteld op den afweer van een onmiddellijken aanval op dit strategische
object van de eerste orde. Aan de hand van de hiervoor gegeven beschou
wingen, dat de verdediging tevens in staat moet zijn een eventueelen aanval
door offensief optreden van eigen zijde te keeren en de vijandelijke landing
te veronzijdigen door den tegenstander weder in zee te drijven, dienen de
daartoe aangewezen strijdmiddelen zoodanig te worden georganiseerd en
uitgerust, dat zij tot deze actie in staat zijn. Hiertoe beschikt de Indische
weermacht over het veldleger, dat in samenwerking met de voor de recht-
streeksche verdediging van Soerabaia aangewezen troepen derhalve het instru
ment vormt, dat voor de verdediging van de vlootbasis moet zorg dragen.
Evenwel kan men volstaan met een verdediging van Soerabaia
en onmiddellijke omgeving om het gewensehte doel te bereiken Voldoet
de territoriale verdediging aan de haar te stellen eischen door een uitsluitend
locaal optreden als hier omschreven?
Een dergelijke bekrompen visie op de van het leger te verwachten taak is
niet alleen t.b.v. de basisverdediging onaanvaardbaar doch zou bovendien tot
de rampzaligste gevolgen kunnen leiden
Als gevolg van de motoriseering en de mechaniseering van moderne troe
peneenheden heeft de waardeering van de strategische en tactische begrippen
„tijd en ruimte" een fundamenteele wijziging ondergaan. Thans is het moge
lijk, in korten tijd met sterke strijdkrachten ver van het uitgangspunt gelegen
objecten aan te vallen. De gebeurtenissen in Abessynië, Oostenrijk, Tsjecho-
Slowakije en Polen hebben dit afdoend bewezen. Het is derhalve geenszins
noodig en zelfs niet gewensoht, dat voor de vermeestering van Soerabaia
deze actie in de onmiddellijke nabijheid wordt ingezetzeer goed kan deze
onderneming op grooten afstand van de vlootbasis op een van de geschikte
landingsstrooken aan Java's kusten een aanvang nemen. Hoe moet het Neder
landsch-Indische veldleger dan strijden als het afgesneden wordt van zijn
basis, welke in West-Java is gelegen?
Hieruit moge volgen, dat de verdediging van de vlootbasis niet in het
enge oppervlak van Soerabaia en omgeving moet worden gezocht, doch dat
deze verdediging in feite inhoudtde verdediging van Java. Het gaat niet
slechts om Soerabaia, het gaat om Java
Ik noem nu sleohts de zuiver krijgskundige gronden, waarop deze
interpretatie berust en ga stilzwijgend den politieken en economischen
terugslag voorbij, welke zou worden ondervonden bij een gedeeltelijke ver
meestering en bezetting van ons hoofdeiland, waar bovendien onze centrale
Regeering is gevestigd
