Vervolgens herdachten de aanwezigen staande en in stilte de
zeer velen van de Nederlandsche weermacht en burgerij, die
gevallen zijn in onzen strijd voor vrijheid en recht.
Tenslotte brachten de voorzitter en de leden een driewerf hoezee
uit op H. M. de Koningin.
In de volgende vergadering van het College legde de Regeering
bij monde van den Directeur van Economische Zaken de vol
gende verklarinng af
612
het vroege morgenuur van gisteren door de radio tot de ingezetenen van
Nederlandsch-Indië heeft gesproken, is uiting gegeven aan de gevoelens,
die het Opperbestuur en de Indische Regeering bezielen, en is de huidige
situatie geschetst. De toestand is nog te ondoorzichtig om daaraan thans
verdere meer zakelijke mededeelingen toe te voegen. Het ligt echter in
het voornemen der Regeering om, zoodra de situatie wat is verhelderd, den
Volksraad spoedig nader in te lichten en het College in kennis te stellen
met de door haar genomen maatregelen.
De Regeering stelt het op prijs, nu Zij voor het eerst na dien nood-
lottigen lOden Mei voor de hervatting van het gemeen overleg in den
Volksraad verschijnt, een verklaring af te leggen. Deze verklaring bestaat
uit drie gedeelten het eerste omvat hetgeen Zij voor zichzelf het College
thans heeft mede te deelen het tweede is het resultaat van overleg met
het Opperbestuur het derde een persoonlijke boodschap van Hare Majesteit
onze geëerbiedigde en geliefde Koningin.
Het behoeft niet te worden herhaald, hoe de ramp, die Vrijdag voor
een week over Nederland is losgebroken, ook ons getroffen heeftde
Landvoogd gaf in de proclamatie van dien dag den indruk weer, welken
de inval in ons vredige en neutrale Koninkrijk had gewekt en bepaalde
het standpunt, door de Regeering met betrekking tot Indië's taak en status
ingenomen. Later had de Regeering den moeilijken plicht, de schokkende
veranderingen, welke de oorlog in het moederland bracht, bekend te maken.
De Volksraad gaf, in zijn aanstonds bijeengeroepen College van Gedele
geerden, op 16 Mei een weldadig en bemoedigend antwoord op de ernstige
gebeurtenissen, hetwelk door de Règeering, mede op grond van de repre
sentatieve samenstelling van het College, bijzonder is gewaardeerd. En
thans kan, zij het nog onder den druk van een in dezen tijd begrijpelijken
en onvermijdelijken tijdnood, het overleg worden hervat onder meer over
één van de belangrijkste maatregelen, door den oorlog ons opgedrongen,
de deviezenregeling.
Het zal het College niet moeilijk vallen te beseffen, Mijnheer de Voorzitter,
dat in de eerste dagen een reeks van maatregelen niet op korten termijn,
maar vrijwel zonder termijn, moest worden tot stand gebracht. De afge
kondigde staat van beleg maakte het mogelijk dat te doen, zij het in hier
wel zeer ongebruikelijke vormen. De noodzaak om vijandelijke handelingen
te voorkomen, de maatschappelijke en economische evenwichten zoo goed
mogelijk te bewaren, de gevolgen van de bezetting voor een zeer groot
deel van Nederland op te vangen, dit alles noopte tot zoodanig onverwijlde
actie, ook op wetgevend gebied, dat de gewone weg, zelfs bij uiterste bekor
ting van het overleg, onbruikbaar was.
Intusschen was van den aanvang af de aandacht der Regeering erop
gericht, om zoodra en waar het mogelijk zou zijn, dat overleg te herstellen,
ook al zou dan in vele gevallen gelijk heden - slechts een korte termijn
daarvoor beschikbaar zijn. Bovendien is een overzicht in bewerking van
de sedert 10 Mei getroffen maatregelen en hun beteekenis, hetwelk zoo
spoedig mogelijk aan den Volksraad zal worden voorgelegd. Eindelijk heeft
de Regeering gemeend een meer informeele methode van contact te moeten
