Onmiddellijk hierop sprak de voorzitter een rede uit, welke wij
wij in zijn geheel weergeven.
695
Wordt op ons doen en denken een zware last gelegd door de zorgen om het
heden, weinigen onzer zullen niet tevens aandacht geven aan wat vóór ons
ligt. Wij vragen wat het bestel der dingen zijn zal wanneer het geweld ten
einde en het moederland bevrijd zal zijn. Na het machtig hedendaagsch gebeu
ren dat de wereldorde beven doet, zal de samenleving noodwendig in vele
aspecten anders zijn dan voorheen. Wat geestelijk en stoffelijk, staatkundig,
economisch en sociaal dooreen geworpen is, keert niet in dezelfde orde op
zijn plaats terug. Het verleden zal vele zijner waarden doorgeven aan de
toekomst maar zij zullen in een ander kader staan. Heroriëntatie zal in menig
opzicht en overal ter wereld een vereischte zijn niet slechts voor hen, die zich
vleiden dat het bestaande blijven kan, maar tevens voor degenen, die naar
verandering strevend aan hun verlangen reeds vorm gegeven hadden.
Wat in dezen voor de geheele menschheid geldt, geldt met name ook voor
ons. Zoo zal ook binnen de grenzen van het Koninkrijk waar bovendien
belangrijke organen voorshands van invloedsoefening zijn uitgesloten, gedach-
tenwisseling over verscheiden denkbeelden tot wijziging van staat en maat
schappij beter kunnen rusten tot in na-oorlogsche omstandigheden de inzichten
wederom getoetst, zoo noodig aangepast en tot nieuwe klaarheid gekomen zijn.
Dit zal tevens het onschatbaar voordeel geven dat de Indische samenleving
eens van zin in haar verscheidenheid en sterk door de saamhoorigheid die het
verheugend feit van deze droeve dagen is, haar krachten bijeen kan houden.
Wordt gevraagd waarop die krachten dan het eerst te richten waren, dan
zij het antwoord in drie termen saamgevatsteun aan de oorlogvoering,
landsverdediging, volksverheffing.
Ofschoon mededingers op het financieele veld, zijn deze doelstellingen in
wezen nauw verbonden en voorwaarden voor elkander. Zonder overwinning
en uitwendige veiligheid geen volksverheffing die behouden blijftzonder
cultureele en economische volksverheffing, geen gemeenschap die een sterke
weermacht dragen kan. Zoowel ten bate van zich zelve als om de wille van
het Koninkrijk besluite Indië tot de offers die dit drieledig desideratum vergen
zal.
Het aandeel van den Volksraad in den arbeid die te wachten staat, zal
belangrijk zijn.
'Gods zegen moge daarop rusten.
Ik verklaar de zitting van Uwen raad geopend.
Excellentie. De Volksraad van Nederlandsch-Indië stelt het op zeer hoogen
prijs, dat Uwe Excellentie heeft goedgevonden ditmaal niet alleen als gebrui
kelijk de eerste gewone zitting van het nieuwe zittingsjaar op plechtige wijze
te openen doch bovendien de opening der eerste vergadering te blijven
bijwonen.
Door Hare 'bereidwilligheid een deel dezer vergadering van den Volksraad
met Hare tegenwoordigheid te vereeren, genieten wij thans het voorrecht
mede aanwezig te zien Haar hoogste adviseurs, in den Raad van Nederlandsch-
Indië vereenigd, Haar eersten medewerker, den Algemeenen 'Secretaris,
gemachtigden die Haar in onzen Raad plegen te vertegenwoordigen, ver
scheidene oud-leden, de consulaire vertegenwoordigers, de hooge autoritei
ten en de talrijke genoodigden die Haar openingsrede hebben aangehoord.
Het plechtig aanzien, aldus door Uwe Excellentie aan onze eerste verga
dering gegeven, verheugt ons vooral hierom indien Zij mij toestaat dit in
het kort uiteen te zetten omdat naar ons voorkomt in de eerste plaats de
beteekenis van den Volksraad tegenover de inwendige aangelegenheden van
Nederlandsch-Indië door de buitengewone omstandigheden is toegenomen en
in de tweede plaats de positie van den Volksraad in het Koninkrijk door nood
lottig verloop van den strijd in Nederland is verhoogd.
