telijke rijkdommen op allerlei gebied waren oorzaak, dat men van
Amerikaansche zijde onwennig stond tegenover den nieuwen toe
stand, eigenlijk niet wist wat met de kolonie te beginnen en er
weldra over dacht, de verworven gebieden weer op korten termijn
onafhankelijk te maken. Slechts enkelen hadden begrip van de
groote waarde van de Philippijnen voor Amerika.
Van een vast omlijnd plan van den nieuwen meester viel dan
ook kort na de verovering weinig te bespeuren men richtte op
groote schaal scholen (ook voor middelbaar en hooger onderwijs)
en hospitalen op, propageerde overal de democratische beginselen
als vrijheid van drukpers en van het gesproken woord, en gooide
als het ware met geld, waardoor loonen en prijzen tot ongekende
hoogte stegen en het leven in Manila zeer duur werd. E.e.a. had
tot gevolg, dat het ontzag voor de Amerikanen snel verminderde
en dat handige Inheemsche volksmenners steeds meer intrigeer
den en telkens hoogere eischen gingen stellen. De troebelen, welke
hieruit in 1899 voortvloeiden, werden wel is waar onderdrukt,
doch een krachtige koloniale politiek met vaste lijn bleef ook in
de volgende jaren uit. In 1901 werd de verzetsleider Aguinaldo
tijdens het opperbevelhebberschap van Generaal Arthur Mc.
Arthurx) gevangen genomenhij werd zoodanig behandeld en
overtuigd van de goede bedoelingen van de Amerikanen t.a.v.
het toekomstig regeeringsbeleid, dat hij zich onderwierp en den
opstandelingen aanraadde, de wapenen neer te leggen. Aguinaldo
bleef loyaal en leeft thans als landheer op het platteland.
In 1916 werd de reeds herhaaldelijk door Amerikaansche politici
en staatslieden geuite gedachte van spoedige onafhankelijkheid
bij de z.g. Jones-act in de wet vastgelegd. Men ging intusschen
op handelsgebied nog veel verder. Verschillende Gouverneurs-
Generaal o.m. Taft (de latere President der Vereenigde Staten)
stelden de Amerikaansche zakenbelangen ernstig achter bij die
van de Philippino's en andere vreemdelingen. Aan Philippijnsche
producten werd voorts aanvankelijk tot een bepaalde, later
tot onbeperkte hoeveelheid vrijdom van invoerrechten in de
Vereenigde Staten verleend. Deze zeer gunstige voorwaarden
bevorderden niet alleen een snellen groei van de cultures, doch
deden mede den levensstandaard in het geheele land sterk stijgen.
De handelsbalans met het moederland werd zoodoende meer en
meer ongunstig voor Amerika.
Talrijke Gouverneurs-Generaal wisselden elkaar na korten
tijd 2) af. Zij verschilden vaak van inzicht in de wijze waarop de
kolonie moest worden bestuurd, van welk verschil de Philippijnsche
768
1) Vader van den tegenwoordigen military adviser, Generaal Douglas
Mc. Arthur, den organisator van de thans in opbouw zijnde Philippijnsche
weermacht.
2) a 2 jaar de Amerikaansche officieren blijven ook nu nog slechts
twee jaren achtereen in de Philippijnen en gaan dan terug naar Amerika.
