782
voor dat voortreffelijke militairen uit deze streek aan de Fransehe weer
macht worden toegevoegd.
Verder gaat Frankrijk nog steeds voort met Indo-China van het noodige
oorlogsmateriaal te voorzien, voornamelijk zwaar geschut en vliegtuigen.
Talrijke eskadrilles Morane-407 voeren geregeld patrouillevuchten boven de
kolonie uit.
De moderne oorlog eischt zeer vele vliegtuigen en een enorme hoeveelheid
munitie. Daarom heeft minister Man del besloten in Indo-China een vlieg
tuigen- en een munitiefabriek op te richten. Indo-China mag voor zijn oor
logsmateriaal niet afhankelijk zijn van het moederland. Eenige andere staten
en koloniën in het Verre Oosten zijn in dit opzicht reeds voorgegaan.
Op een mooien Februari-morgen bevind ik mij in gezelschap van den heer
K a 1 e s k i, ingenieur en technisch leider van de toekomstige fabriek, op 40
kilometer afstand van Hanoi, bij de punt van de delta van Tonkin, naast
het militaire kamp van Tong. Honderden arbeiders zijn bezig op het terrein
van de toekomstige fabriek. Stoomwalsen rollen over het terrein, wegen
worden aangelegd. Over eenige maanden zal hier de fabriek verrijzen in de
nabijheid van het vliegveld, van waaruit proefvluchten zullen worden
gemaakt. In de verschillende gebouwen, die te zaaien de fabriek vormen en
die met het oog het gevaar van bombardementen, wijd uit elkaar zijn gelegen
en afdoende beschermd worden door luchtdoelartillerie en jagers, worden
motoren en andere onderdeelen voor de luchtmacht vervaardigd. Het perso
neel bestaat uit 3000 inheemsche arbeiders, die onder Fransch toezicht
werken. De fabriek heeft tweeërlei taakhet vervaardigen van nieuwe
vliegtuigen voorloopig 150 per jaar voor Indo-China zelf en voor enkele
andere Fransehe koloniën en reparatie van het in gebruik zijnde materieel.
Drie groote arbeidssteden worden tevens opgericht, voor Europeanen en voor
het Annamietische personeel.
Ik heb ook Phu-Tho in Tonkin, de eerste munitiefabriek van Indo-China,
bezocht. Wanneer zij op volle kracht werkt, zal zij 50.000 patronen per dag
kunnen produceeren. Zullen er nog meer fabrieken komen Zal men
ook in staat zijn granaten te vervaardigen Men raakt hier het vraagstuk
van de industrialiseering van het land, dat talrijke aspecten heeft.
STRATEGISCHE WEGEN.
Een ander vraagstuk is niet minder belangrijk dat van de strategische
wegen. Wanneer gij een kaart van Indo-China bestudeert, zullen twee feiten
u direct treffen de zeer lange kustlijn (2500 kilometer) en het loopen van
de voornaamste wegen van het land langs deze kustde route Mandarine,
die de poort van China met de grens van Thailand verbindt, en de Trans-
Indo-Chineesche spoorweg, die Hanoi' met Saigon verbindt. Deze beide ver
bindingswegen zijn zeer kwetsbaar voor aanvallen uit de lucht of uit zee.
Vandaar dat nog verschillende andere wegen zijn aangelegd, of nog in aanleg
zijn. Hoog in het gebergte, en diep in de wildernis werken duizenden koelies
aan deze nieuwe wegen.
DE MARITIEME DEFENSIE.
Voor de maritieme defensie is de beroemde baai van Cam-Ranh van bij
zondere foeteekenis. Deze baai kan geheel door mijnenvelden worden afgeslo
ten. Zij heeft een oppervlakte van 4000 hectaren en is een van de mooiste
inhammen van de wereld. Zij is ongeveer gelijk aan de reede van Brest en
overtreft verre die van Toulon. Over een uitgestrektheid van 1700 hectaren
heeft zij een gemiddelde diepte van 12 meter. Gelegen tusschen Hongkong
en Singapore, langs de groote zeeroutes van China en Japan naar het Oosten
en het Westen, 'beheerscht zij de Zuid-Chineesche Zee en verleent aan een
vloot de meest mogelijke bescherming. Wij zijn thans bezig haar voor dit
doel in te richten.
