Uit deze tabel blijkt, dat de te verwachten afstandsfout zeer
snel afneemt met het toenemen van den tophoek T van den meet-
driehoek.
Daar de hoek van 15° de grens vormt, waaronder de groote
basis nog bruikbaar is, beschikt iedere batterij in den regel en
zelfs op de maximum afstanden over een combinatie van posten,
welke in staat stelt, steeds te werken met een tophoek, grooter
dan 15°.
Tot nu toe is aangenomen, dat beide posten een fout maakten
naar dezelfde zijde, waardoor het punt C viel binnen den meet-
driehoek ABD. Ronden zij echter naar verschillende zijden af,
dan valt het punt C buiten driehoek ABD. De gemaakte afstands
fout is nu belangrijk kleiner. De vier gevallen, die zich kunnen
voordoen, zijn weergegeven in fig 12. Daar mag worden aange
nomen, dat DF DFi en DE DEi, zijn de vier gevormde
parallelogrammen voor een bepaald geval gelijk en gelijkvormig.
De gevonden formule geldt voor alle vier de mogelijkheden mits
daarin het teeken van de afstandsfout en voor de afronding zelf
wordt ingevoerd.
Neemt men deze teekens in den zelfden zin als die voor afstands
verloop en doorzeiling, dan is
a. de gemaakte afstandsfout negatief, indien een te korte, positief,
indien een te groote afstand wordt gevonden
b. de afrondingsfout negatief indien de afronding naar rechts,
positief indien zij naar links wordt gemaakt.
Na invoering van het teeken gaat formule (5) voor de gemaakte
afstandsfout over in
a sin dA b sin dB\ a sin dA b sin dB
GD -Fp.r(6)
tg 1 sin 1 tg 1 sin 1
Teneinde den invloed na te gaan, dien de door de zijposten ge
maakte afrondingsfouten uitoefenen op de afstandsbepaling, is een
bepaald geval uitgewerkt.
Als uitgangspunt is genomen afstand directiepuntdoel (a)
15 km afstand zijpostdoel (b) 10 km tophoek T
335°/oo (19° 9'); meettempo 20". De hoek, dien de koers van het
doel maakt met de lijn cop.doel, bedraagt 175°/0o- Uit deze
gegevens zijn de opeenvolgende hoekmeterstanden van commando
post en zijpost berekend. Nemen wij aan, dat zuiver wordt gericht,
dan zijn de afrondingen van de posten te vinden. De hieruit ont
stane afstandsfouten zijn aan de hand van deze gegevens berekend;
het verloop van de berekening blijkt uit onderstaande tabel I.
Zou voor het afstandsverloop het verschil tusschen twee opeen
volgende metingen worden genomen, dan zou hierdoor nog een
aanzienlijke spreiding in de ligging van de geconstrueerde tref
punten ontstaan. Hiervan zou het gevolg zijn, dat eventueel corri-
808
