Ik zal vertellen, wat ik als ooggetuige heb meegemaakt.
In den nacht van 25 op 26 Juli 1889, omstreeks 2 uur, werd
ik door den postcommandant van Lamjong uit mijn bed gehaald
„Je moet er direct op uit. Kleed je gauwik zal intusschen 20
vrijwilligers (Europeanen) voor je doen aantreden. Ik heb een
telefoonbericht gekregen van generaal van Teyn dat de post Lam
jong een detachement van 20 man naar Pakan Kroeng Tjoet moet
sturen, om den troep van Veerman te versterken, die met het
aanbreken van den dag oprukt naar Kota Toeangkoe".
Het is te begrijpen, dat dit voorval onder de geschilderde om
standigheden en vooral ook door het ongewone uur in de benteng
heel wat consternatie verwekte.
In het holle van den nacht meldde ik mij met mijn 19 Jannen
en 1 Eur.sergeant, te Pakan Kroeng Tjoet bij generaal van Teyn,
die reeds uit Kota Radja op dien post was aangekomen om per
soonlijk tegenwoordig te zijn bij de voorgenomen actie. Laat ik
haar aan de hand van de schets uiteenzetten. Een detachement
van den post Pakan Kroeng Tjoet, 40 man infanterie onder
Veerman, zou van dien post oprukken naar het object A en de al
daar opgeborgen stukken geschut vernietigen waarmede de Atjeh-
ers ons herhaaldelijk onder vuur namen. Deze actie zou worden
gedekt door het in den Kraton gelegerde 14de Bataljon Infanterie,
dat in den nacht langs den Sultansweg zou oprukken om het deta
chement te beveiligen voor aanvallen uit die richting om het ten
slotte bij A de hand te reiken. Aan het bataljon was een deta
chement cavalerie toegevoegd onder commando van den lsten
luitenant Jhr. de Lannoy, een van de schitterende figuren uit de
actie. Krachtig steunde hij het bataljon voor zijn verrichtingen
verwierf hij- de M.W.O. 4e kl.
Dat het geschut in A werd opgeborgen was Veerman bericht
door spionnen, die hem tevens hadden medegedeeld dat de vuur
monden op den 26sten Juli gemakkelijk zouden zijn te vermees
teren omdat er dan in A geen bewaking zou zijn. De tjerita was
niets anders dan een misleiding om er Veerman te doen inloopen,
hetgeen dan ook en helaas maar al te goed is gelukt.
Aan het detachement Veerman werd een groep pioniers toe
gevoegd zij stond onder den lsten luitenant der genie Hageman
en was ruimschoots voorzien van dynamiet in kisten, voor het
vernietigen van de opgeborgen stukken. Het detachement Lam
jong onder mijn bevel zou ter versterking aan dat van Veerman
worden toegevoegd.
't Was ternauwernood dag toen Frans Veerman, in Atjeh
favoriet bij hoog en laag, met de zijnen afmarcheerde. De gene
raal, zijn adjudant en ik begaven ons naar het banket om het
verloop van de actie af te wachten.
Veerman kan een klein half uur onderweg zijn geweest, toen
in de richting van A zware, dreunende moorslagen vielen. Nog hoor
900