NATIONAAL-SOCIALISME.
RICHTLIJNEN OF NIET.
Het Duitsche nationaal-socialisme (wij noemen het hier met
opzet zoo) ontstond inderdaad als een specifiek Duitsche bewe
ging het was wel geïnspireerd door het fascisme, maar het sluit
wonderwel aan op het Duitsche volkskarakter. Wij zullen aan
de behandeling van dit systeem een ruime plaats geven en
waarom Het heeft immers geen zin, ten aanzien hiervan struis
vogel-politiek toe te passen integendeel, het groote gevaar ervan
is veelal niet of te laat onderkend, juist doordat men niet door
drong in het wezen van het systeem.
De vreeselijke ervaringen in het Moederland hebben in laatste
instantie e.e.a. wel aangetoond.
Velen immers hebben bij herhaling hun waarschuwende stem
doen hooren. Het leek of men niet wilde luisteren en toch was
het dat weer niet. Nemen wij één der vooraanstaande bladen in
Nederland, de „Nieuwe Rotterdammer" bijvoorbeeld. Op koele,
correct scherpe wijze werd af en toe critiek op het „onfatsoen"
van het nationaal-socialisme en speciaal op het Hollandsche mis
product daarvan geleverd, maar meest op één der laatste blad
zijden, in verkleinden druk en dikwijls (wij lazen het meermalen)
werd de theorie verkondigd, dat men deze beweging het grootste
kwaad deed door haar geen critiek waard te toonen en dood te
zwijgen.
Daartegen mogen wij niet genoeg waarschuwen want zulk gif
moet met tegengif worden behandeld.
Wat nationaal-socialisme precies is Hier begint het reeds
dadelijk mede op deze vraag kan geen precies antwoord volgen,
want zoo gedecideerd tenslotte de fascistische gedachten in de
„dottrina del fascismo" werden uitgedrukt, zoo vaag bleef de
bedoeling van het nationaal-socialisme. Dit wordt verklaard door
den uitleg, dat nationaal-socialisme beteekentbeweging, voort
durende beweging, dynamiek, geen beweging echter langs vaste
banen doch langs wegen, die het moment voorschrijven, zich steeds
aanpassend aan nieuwe toestanden en daarvoor weer nieuwe
normen gevend.
Het ontstond met een program, dat nog" moest uitgroeien en
veranderende situaties eischten en eischen steeds nieuwe voor
zieningen. Eén der kenmerken is alzoo onrust. Het is geen volks
beweging in den waren zin, doch het vond zijn oorsprong in het
brein van een onwetenschappelijk, rationeel, primitief, onbe-
heerscht en verbitterd man, die hetzelfde stempel op zijn bewe
ging drukte doch het juiste instinct bezat, de gevoeligste snaren
van het Duitsche volk te treffen en de eigenschappen van den
militanten Duitschen volksgeest dienstbaar wist te maken aan de
verwezenlijking van zijn eigen machtsideeën.
1029
