Het kan evenwel niet worden gezegd dat, toen onze Britsche
bondgenooten eenmaal doordrongen waren van de noodzaak van
de herbewapening, zij haar niet krachtig ter hand hebben geno
men. Financiëel zeer sterk, richtten zij vele nieuwe fabrieken op
en bouwden zij oude fabrieken om, speciaal voor de vervaardiging
van vliegtuigen en van oorlogsmateriaal. Zij accepteerden hierbij
het feit, dat een belangrijk aantal van de nieuw opgerichte fabrie
ken, de zoogenaamde „shadow factories", nadat de herbewapening
zou zijn voltooid, wellicht een geringe economische waarde zou
hebben. Men bepaalde eenvoudig dat deze fabrieken dan, geheel
ingericht, zouden worden gesloten om ze in tijd van oorlog weer
ter beschikking te hebben.
De bouw van nieuwe fabrieken en vooral de opleiding van het
voor de fabrieken benoodigde technische personeel kost echter,
op welke doortastende wijze ook wordt gehandeld, veel tijd, en
dit is dan ook de reden dat, hoewel de sterkte van de R.A.F.
in het begin van het jaar 1937 reeds was gestegen tot 2530 vlieg
tuigen in eerste lijn, de bouwcapaciteit van de Britsche industrie
nog geen 100 vliegtuigen per maand bedroeg, terwijl Duitschland
te dien tijde reeds 600 vliegtuigen per maand vervaardigde.
Zooals blijkt uit de hiervoor afgebeelde grafiek, samengesteld
door Mr. Wright, onder-directeur van de g'roote Amerikaansche
Curtiss-Wright fabrieken van vliegtuigen en vliegtuigmotoren, en
gepubliceerd in „Aviation" van April 1940, begon de Engelsche
productie van vliegtuigen eerst in het begin van 1937 belangrijk
te stijgen. Doch hoe Engeland den aanmaak van vliegtuigen en
motoren ook opvoerde, de voorsprong van de Duitsche industrie
was te groot om voorloopig te worden ingehaald en zoo kon
Engeland in September 1938, toen minister Chamberlain de over
eenkomst te München teekende, slechts 300 vliegtuigen per maand,
voortbrengen tegen Duitschland 1000 machines.
Ware dit verschil niet aanwezig geweest, dan zou de wereld
geschiedenis vermoedelijk geheel anders zijn geschreven en zouden
de volkeren van Europa waarschijnlijk voor een ontzettend leed
zijn gespaard. Immers, gezien zijn overmacht, was Hitler in staat
allereerst Tsjecho-Slowakije tegen afgifte van volkomen waarde-
looze beloften, op verraderlijke wijze van zijn voornaamste ves
tingwerken te berooven, om dit ongelukkige land kort daarop
geheel te bezetten.
Nu zou kunnen worden opgemerkt, dat in het voorgaande de
verhouding tusschen Engeland en Duitschland toch wel te zeer
in het nadeel van eerstgenoemd rijk werd voorgesteld, omdat,
ware in September 1938 een oorlog uitgebroken, Engeland op
Tsjecho-Slowakije en Frankrijk als bondgenooten had kunnen
rekenen. Dit is inderdaad juist, maar men bedenke dan ook, dat
de R.A.F. nog in opbouw ^was, terwijl de Luftwaffe voor den
strijd gereed stond dat er rekening mede moest worden gehouden
992
