volle in geslaagd, Egypte weer gezond te maken en tot grooter
welvaart te brengen. Dat hij daarbij de volle medewerking van
de Egyptenaren heeft gehad, mag zeker niet worden verzwegen.
Een van de moeilijkheden, waarvoor Britten en Egyptenaren
zich nog in 1883 zagen gesteld, was de Mahdi-opstand in den onder
Mehemet Ali bij Egypte gevoegden Soedan. Op 26 Februari 1885
ging generaal Gordon met de zijnen in Khartoem onder en het
was eerst na de herovering van deze plaats door Kitchener
daarna Lord Kitchener of Khartumdat in 1898 aan den opstand
een einde kwam. Sindsdien wordt de Soedan door de Engelschen
en Egyptenaren gezamenlijk bestuurd (condominium).
Een ander struikelblok vormde de verhouding tot Frankrijk,
dat na 1893 bij herhaling had geprotesteerd tegen de Britsche
bemoeiingen in Egypte. Het kon er nu eenmaal niet in berusten,
dat het plotseling geheel was uitgeschakeld Eigen schuld, zal
men zeggenwaarom voer de Fransche vloot voor Alexandrië
weg Dat was een politieke zet tegenover de Egyptenaren, die
verkeerd uitpakte. Maar ook in de politiek plaagt de eigen schuld
wel eens erg hard en het meest. Dit te meer, toen de Franschen
bij hun, ditmaal van West-Afrika uit recht naar het oosten door
dringen naar den Nijl en de Roode Zee, juist op den oever van
deze rivier weer op de Engelschen stootten (ontmoeting van kap.
Marchand en gnl. Kitchener te Fasjoda thans Kodok op
19 September 1898). Een oorlog dreigde; Engeland stelde er zich
openlijk op in. Frankrijk gaf toe het durfde zijn recente ver
overingen in Afrika niet in de waagschaal te stellen.
Kort daarop verbeterden de verhoudingen, tot in 1904 tusschen
de beide rivalen zelfs de bekende „Entente cordiale" tot stand
kwam. Doch tot dat tijdstip was Engeland gedwongen er goed- of
kwaadschiks rekening mede te houden, dat de Franschen in
Egypte over een groote mate van „goodwill' beschikten. (Deze
„goodwill" is ook na 1904 gebleven.) Waren zij het niet, die de
plannen hadden ontworpen voor het Suezkanaal en het hadden
gegraven ook (de Lesseps) Hadden zij deelgenomen aan het
bombardement van Alexandrië in 1882 Zoo was de Engelsch
Fransche tegenstelling in die jaren in Egypte evenals in Burma
overigens meer werkelijkheid dan menig jeugdig lezer van de
nu vrijwel vergeten jongensboeken van Paul d'Ivoy zal hebben
vermoed.
En ten slotte het was ook eerst in 1904, tot Frankrijk berustte
in den in Egypte geschapen toestand, dat het in 1898 te Konstan-
tinopel opgestelde Suezkanaal-verdrag van kracht werd.
Dit verdrag hield o.m. in
le. het kanaal staat zoowel in vredes- als oorlogstijd steeds open
voor handels- of oorlogsschepen, ongeacht de vlag
2e. elke oorlogshandeling in het kanaal en de toegangshavens is
verboden
45
