59
kans, hun onafhankelijkheid te redden, zij het ook ten koste van enkele
smartelijke territoriale verliezen, en zonden een onderhandelaar naar Moskou,
waar dan ook spoedig de vrede geteekend werd.
Vooral de Fransche pers deed toen zeer boos, schreef openlijk over een
verlies aan gezicht en een diplomatieke nederlaag, waarbij men minder
de hand in eigen boezem stak dan wel de schuld op Engeland wierp.
Nederland werd oogenschijnlijk door deze dingen niet beroerd het was
immers niet direct betrokken bij deze kwestie, die in de allereerste plaats
Scandinavië aanging. Toch doet zich thans de vraag voor of het ontslag van
den opperbevelhebber, Generaal Reinders, er niet mede te maken heeft gehad.
In de pers heeft men het altijd willen.doen voorkomen alsof er tusschen
de Regeering en het Opperbevel moeilijkheden zouden zijn gerezen over
politieke kwesties de N.S.B., de invasie van Duitsche reizigers en de
mobilisatie-clubs. De regeeringsverklaring liet aan duidelijkheid niet te
wenschen overmen verschilde van meening over een militair-technische
kwestie.
In het licht van de latere gebeurtenissen komt het ons voor, dat dit niet
anders dan de verdediging van Limburg en speciaal de stelling achter de
Maas en in de Peel kan zijn. Voor hen, die nog mochten twijfelen, zij dan
verder gewezen op de woorden van de proclamatie van generaal Reinders'
opvolger, generaal Winkelman, waarin hij de capitulatie aankondigde. Daarin
heette het immers, dat het gebrek aan zwaar geschut en troepen een van
de hoofdzaken van onze nederlaag is geweest. Nederland had in 1940 niet
veel meer dan de helft van de manschappen onder de wapenen, die in
1918 te velde stonden. Toen de oorlog in September 1939 uitbrak, was de her
bewapening nog bij lange niet gereed. Onder deze omstandigheden was het
zonder directen, van te voren geregelden, steun der Geallieerden onmogelijk,
Limburg ook te verdedigen. We hadden er de krachten niet toe. We kunnen
dus vrijwel met absolute zekerheid aannemen, dat generaal Reinders
geporteerd was voor het opgeven van de Peelstelling en heel Limburg om
dan tenminste genoeg troepen te hebben ter verdediging van de zwakke
stee in de vesting Holland, de Moerdijkbruggen.
De winter van 19391940 was buitengewoon hevig, niet alleen in ons
land, maar over heel Europa, gelijk de Russen tot hun schade hadden
ondervonden. Duitschland had gebrek aan kolen het spoorwegnet was de
desorganisatie, een gevolg van de krankzinnige herbewapening, nog niet te
boven het had nog ontbroken aan tijd voor het herzien van het wagenpark
van de spoorwegen. De Donau was dicht gevroren en belette het transport
van petroleum van Roemenië langs den waterweg naar Bratislava, het
centrum van de petroluem-distributie in Midden-Europa. Ook het trans
port door de veilige Oostzee van het Zweedsche ijzererts werd door het
ijs gestoord, zoodat de Duitschers slechts konden trachten, het uit Zweden,
langs den bestaanden spoorweg, naar de Noorsche haven Narvik te brengen
om het vervolgens onder dekking van de Noorsche neutraliteit langs de
kust van Noorwegen te veroveren, er daarbij zorgvuldig voor wakend, niet
buiten de territorale wateren te komen. Dit was den Britten natuurlijk een
doorn in het oog, maar ze stonden machteloos, aangezien de Noren volkomen
in hun recht waren, dit vervoer toe te staan. Een eventueele weigering
zou hen dadelijk met de Duitschers in conflict hebben gebracht. Men maakte
in Oslo echter de fout, niet behoorlijk op het transport toe te zien en
vooral het onderzoek van Duitsche schepen schijnt te wenschen te hebben
overgelaten.
Zoo kon het gebeuren, dat het Duitsche stoomschip Altmarck met een
paar honderd Engelsche gevangenen aan boord óók rustig door het Noorsche
gebied voor. De Britten, door hun inlichtingendienst volkomen op de
hoogte, lieten dit er zeer begrijpelijk niet bij zitten een Engelsche torpedo
jager voer zonder zich verder om de Noorsche neutraliteit te bekommeren
de territoriale wateren binnen en bevrijdde de gevangen landgenooten. Het
was duidelijk, dat de Noren hier en défaut waren, maar het lag niet aan
