steenkolen uit het buitenland, met hout te stoken, dat over groote
afstanden moest worden aangevoerd. De onderbrekingen in den
Taurus en in den Amanus noopten twee maal tot overgang van
spoorweg- op wegtransport en omgekeerd te laatster plaatse gaf
men aan spoorwegvervoer naar Alexandrette en wegtransport
vandaar naar Aleppo de voorkeur boven het overbruggen van
de onderbreking in den Amanus omdat de daar aanwezige weg
in slechten staat verkeerde en bovendien niet in elk jaargetijde
bruikbaar was. De gekozen oplossing had echter het nadeel, dat
de route vlak langs de kust liep Britsche en Fransche oorlogs
schepen hebben er in het begin van den oorlog dan ook meermalen
aanslagen op gepleegd, zoowel door beschietingen als het aan
wal zetten van landingsdetachementen, die dan vernielingen uit
voerden. Door dit alles was de capaciteit uiteraard zeer gering.
Nog slechter stond het ermede in Palestina. Het gemis aan
spoorlijnen van noord naar zuid deed zich hier des te erger voelen,
doordat behoorlijke wegen ontbraken. De Duitschers hebben, toen
zij althans de technische leiding hadden overgenomen, alles in
het werk gesteld om den toestand te verbeteren. Zoo hebben
zij zelfs juist geopende dwarsverbindingen opgebroken om met
het vrijkomende materieel de stamlijn te verlengen in de richting
van Bir Seba, het door de Turken gekozen concentratiepunt.
Dit punt lag aan den rand van de woestijn, die zich naar het
westen uitstrekt tot de delta van den Nijl en niet alleen door
menschenhand, doch ook door de natuur wordt gescheiden in de
twee deelen ter weerszijden van het Suez-kanaal.
Dat het oostelijk deel, het schiereiland Sinaï (zie schets 2),
niet een onafzienbare zandvlakte is, daaraan herinnert ons reeds
het bijbelsche verhaal van den tocht naar het Beloofde Land
Mozes beklom den berg Sinaï. Inderdaad loopt het terrein van
noord naar zuid en van west naar oost op van een hoogte, nau
welijks boven den zeespiegel, tot de uitstekende bergtoppen
buiten beschouwing gelaten 800 m de hoogste bergtop haalt
een 2600 m.
In het laagste gedeelte ligt de zandwoestijn van Et Tih. Van
Rafa nabij de kust van de Middellandsche Zee en Egypte's oost
grens loopt zij met wisselende breedte tot het Suez-kanaal in
algemeen westelijke en dan op den oostoever van dat kanaal in
zuidelijke richting naar de Golf van Suez. Haar grootste breedte
heeft zij tusschen Bir el Mazar en Bir el Abd tusschen Kantara
en Ismaïla bedraagt die breedte nog 50 km, tusschen het Groote
Bittermeer en Suez slechts 20 km. Bij El Arish verlaat zij de
kust, welke zij althans den oever van de lagune nabij Bir
el Mazar nog even bereikt, terwijl zij van Bir el Duweidar tot
het kanaal in het noorden grenst aan laaggelegen moerassig ter
rein. De grond bestaat uit mul zand, dat troepenbewegingen zeer
bemoeilijkt vooral tusschen Bir el Mazar en Bir el Abd, waar
164
