was de toestand zeker niet. „Onder het krygsvolk in Suriname
„worden zeer bekwame Officiers gevonden, die den dienst wel
„verstaan maar kan men dat van hunne soldaaten juist niet zeg-
„gen Zy zyn ten naasten by het uitschot van alle volken. 'Er
„zijn er van allerlei ouderdom, van allerlei grootte en het schynt,
„dat zy door louter toeval uit de verschillende weerelddeelen zyn
„by één verzamelt. Ik heb hen egter meenig malen zig moedig
„in den stryd zien gedraagen en door hunne dapperheid hebben
„zy aan de Volkplanting grooten dienst gedaan." Aldus Stedman.
Dan breekt de Vierde Engelsche oorlog uit (17801784). Weer
vermeestert onze tegenpartij Suriname. Doch nogmaals krijgen wij
de kolonie terug, thans door tusschenkomst van de Franschen.
Hoe stond het bij al haar lotgevallen met haar welvaart Er
is, en met recht, veel geklaagd enkele stemmen gaven wij weer.
Doch het klinkt niet te boud, te zeggen dat Suriname groeide
tegen de verdrukking in. Enkele cijfers mogen dit illustreeren.
In 1671 werden 2500, in 1684 4300 slaven aangevoerdin 1787
waren er in totaal 57.000, in 1793 rond 60.000. Zij leverden werk
krachten voor 52 plantages in 1671, 400 in 1730 (waarvan 115 in
Joodsche handen) en 614 in 1793 (toen nog slechts 46 in het bezit
van Israëlieten). Het aantal huizen te Paramaribo was van 500 in
1712 gestegen tot 1100 in 1787.
De uitvoer van de voornaamste producten bedroeg (in ponden)
De gemiddelde prijzen waren in 1775 per 1000 pond suiker
60.—, per pond koffie 8V2 stuiver, per pond cacao 6V2 stuiver,
per pond katoen 8 stuiver.
Suriname bracht in dat jaar 11.000.000.— op, waarvan
Amsterdam, Rotterdam en Zeeland 6.000.000 en Suriname
5.000.000.ontvingen de directe en indirecte belastingen
beliepen 1.282.000.
Daarmede heeft de kolonie echter ook wel haar hoogtepunt
bereikt, want de „Fransche periode" luidt het einde van de vette
jaren in.
In 1795 nemen de Engelschen Suriname bij verdrag over, doch
handhaven den Nederlandschen Gouverneur Frederici. In 1802
komt het gewest weer aan de Bataafsche Republiek. In 1804 (oor-
269
schepen
suiker
koffie
katoen
cacao
tabak
1750
7
30.000 vaten
7
6.000
7
30.000
1769
7
7
14.670.000
7
7
7
1775
73
16.204.000
13.300.000
144.428
733.338
7
1793
51
18.000.000
11.500.000
5.000.000
500.000
7
