2. TERUGBLIK x)
De Legercommandant, luitenant-generaal G. J. Berenschot, was
zoo welwillend, ons in een onderhoud een en ander mede te deelen
over de gevolgen van den oorlog voor het Koninklijk Neder-
landsch-Indische Leger. „Reeds bij het uitbreken van den Euro-
peeschen oorlog op 3 September 1939", aldus de generaal, „werden
in Indië speciale maatregelen getroffen. Algemeene mobilisatie
werd niet noodig geachter was geen acuut gevaar en een
algemeene mobilisatie zou het economische leven ernstig bemoei
lijken, hetgeen natuurlijk zoo eenigszins mogelijk moet worden
voorkomen. Besloten werd, enkele strategisch belangrijke punten,
zooals de vlootbasis, sterker te bezetten. Daarvoor werden de
militie-lichtingen bij toerbeurt, telkens voor ongeveer een maand,
onder de wapenen geroepen. Ook werd toen reeds, op bescheiden
schaal, aangevangen met het oproepen en oefenen van den land
storm. Op 10 Mei behoefden wij deze maatregelen slechts uit te
breiden."
En wat geschiedde verder op 10 Mei
De interneeringen, welke tevoren waren voorbereid, liepen
vlot van stapel. Reeds vroeger waren uit Nederland eenige malen
berichten binnengekomen van verhoogde spanning, zoodat het
bericht van den overval niet geheel onverwacht kwam. Het werd
den lOen Mei ontvangen om kwart over elf des ochtends. Onmid
dellijk werd aan de bestuurshoofden het telegram „Berlijn" door
gegeven zij wisten wat dit beteekende een Duitsche aanval.
De interneeringen geschiedden in nauwe samenwerking met het
Binnenlandsch Bestuur en verliepen, als gezegd, vlot en vlug
in den geheelen archipel. Voorts werden de Duitsche schepen,
die in onze havens lagen, door een zorgvuldig voorbereide, gemeen
schappelijke actie van Marine en Leger overrompeld en in beslag
genomen.
Hoe stond het met N.S.B.-aanhangers in het leger
De omvang van de N.S.B.-sympathieën in het leger, dat
uit tienduizenden menschen bestaat, was zeer gering. Al in 1934
was het lidmaatschap van deze partij voor het leger ongewenscht
verklaard. Wel bestonden sympathieën, gelijk overal in Indië,
voor sommige doelstellingen der N.S.B., zooals een sterker gezag
en een sterkere defensie. Ook de politieke sympathieën voor
b Interview van Zijne Excellentie den Legercommandant door den wnd.
Hoofdredacteur van het „Soerabajaasch Handelsblad".
210
