dachte voorgezeten, dat bedoeld orgaan ondanks de militarisatie
politie blijft en derhalve voor legergebruik betrekkelijk weinig
waarde heeft. Verlaten van het bezette gebied door de politie is
om die reden dan ook niet noodzakelijk. Aan den anderen kant
heeft het achterlaten van de politie het groote voordeel, dat de
achterblijvende bevolking nog wordt beschermd in de periode, ge
legen tusschen het wegtrekken van het leger en het bezetten door
den vijand, in welke periode zij bloot staat aan terreur van on
gunstige elementen.
Trekt de vijand het betrokken gebied binnen, dan kan hij hetzij
de politie krijgsgevangen maken, hetzij indien zulks door hem
wordt noodig" geoordeeld voor de handhaving van orde en rust
in het bezette gebied haar de politietaak doen behouden, waar
mede uiteraard ook de bevolking is gebaat.
De stads- en landwachten.
Een tweede maatregel is de instelling van het instituut der stads
wachten.
Onmiddellijk na den inval in Nederland stelden alle groepen
der maatschappij haar krachten en diensten ter beschikking van
de Regeering. Voor zoover het aanbod uit ging van personen, die
reserve- of dienstplichtig zijn of waren, deden zich bij het omzet
ten in een daad weinig bezwaren voor. Anders stond het echter
t.a.v. hen, die nog nimmer op eenigerlei wijze militair zijn inge
deeld geweestdat zijn dus alle overige Nederlanders en andere
Europeanen alsmede de tot andere landaarden behoorende inge
zetenen van Nederlandsch-Indië. Speciaal voor laatstvermelde
bevolkingsgroepen stelde de Regeering de sindsdien na volbrachte
taak wederom ontbonden Weerbaarheidscommissie in.
Onder de velerlei wenschen en verlangens, voorstellen en plan
nen, welke aan de Weerbaarheidscommissie werden voorgelegd,
was één plan dat door zijn gedegenheid van opzet en nauwkeurig
heid van uitwerking de bijzondere aandacht trok en daarom reeds
dadelijk aan de Regeering werd voorgelegd. Dit plan, opgesteld
door een te Batavia gevormde commissie van particulieren, betrof
de oprichting van stadswachten in verschillende groote plaatsen
op Java en in de Buitengewesten het verwierf spoedig de goed
keuring van de Regeering. De aan deze stadswachten toege
dachte taak komt in het kort neer op aanvulling van de taak
van het leger en wel in hoofdzaak door het uitvoeren van plaat
selijke bewakings- en beschermingsopdrachten.
De stadswachten hebben dus een uitgesproken locale taak, zulks
in tegenstelling met de andere onderdeelen van het leger. Normaal
treden zij slechts op in de plaatsen, waar zij zijn gevestigd, of in
de naaste omgeving (eng begrensd) daarvan, waarbij in het bijzon
der is gedacht aan een optreden tegen een z.g. 5de colonne en
tegen parachutisten, in de eerste plaats in de stad zelf. Parachu-
315
