afwisselen. Alleen als het reliëf op de oorspronkelijke schetsen
is voorgesteld door een schaduwing, welke minder gemakkelijk
is te reproduceeren, of door schematische vormlijnen, die met
hoogtelijnen verwisseld kunnen worden, wordt deze reliëfvoor
stelling vervangen door een bergarceering, die de oorspronkelijke
teekening zoo nauwkeurig mogelijk weergeeft. Ook een zeer dichte
bergarceering van het origineel wordt versoberd, om op de kaart
open ruimte voor latere aanvullingen te houden.
Ook bij de andere details wordt in de wijze van voorstelling
zooveel mogelijk de mate van zekerheid, waarmede deze bekend
zijn, uigedrukt. Terwijl bij sommige oorspronkelijke gegevens de
rivieren reeds onderscheiden zijn in gemeten en niet-gemeten
(gestippelde) rivieren, kan men bij de meeste schetsen slechts door
vergelijking met andere gegevens uitmaken of een rivier vol of
gestippeld voorgesteld moet worden.
In geen geval wordt, zooals dat vroeger wel is voorgekomen,
het kaartbeeld „mooier" gemaakt dan met de gegevens overeen
komt. De nieuwe schetskaarten moeten een geheel objectief beeld
geven van wat bekend is, zoodat men aan de hand van de kaarten
dadelijk kan zien waar een nadere verkenning in het terrein het
meest noodig is. Zelfs is bij het samenstellen gebleken, dat er
ook buiten Nieuw-Guinea nog vrij groote witte plekken op de
kaart voorkomen, weliswaar in grootendeels of geheel onbewoond
bergland.
De objectiviteit wordt ook bevorderd door op elke kaart te
vermelden van welke gegevens de details afkomstig zijn. Dit ge
beurt niet alleen door een opgave der gebruikte bronnen, maar
ook door een diagram, dat met verschillende signaturen van elk
deel van de kaart aangeeft, waaruit dit is samengesteld. Uit meer
dan één schets samengestelde gedeelten verkrijgen de gecombi
neerde signatuur. Hierdoor kan men later van elk twijfelachtig
details op de kaart de herkomst nagaan en de oorspronkelijke
bron raadplegen. Figuur 1 geeft een voorbeeld van een dergelijk
„diagram der gebruikte gegevens", in dit geval van blad Boengkoe
(nr. 82-83/XXVI-XXVII)
Tenslotte worden de nieuwe schetskaarten ook nog in het terrein
bijgewerkt. Na het samenstellen en teekenen worden voorloopige
afdrukken van de bladen aan de bestuursambtenaren en detache
mentscommandanten, onder wie het voorgestelde gebied ressor
teert, gezonden, eerst slechts met het verzoek om deze volgens
hun eigen terreinkennis aan te vullen en te verbeteren en om
356
b In andere landen heeft men wel bij elk schetskaartblad een afzon
derlijke toelichting uitgegeven, waarin de voor dat blad gebruikte gegevens
besproken worden, b.v. bij de bladen van Zuid-Amerika op 1 1.000.000 van
de American Geographical Society en bij de verkenningskaart van Fransch
West-Afrika op 1 500.000 bij deze laatste kaart is ook een compleet register
van alle gegevens gepubliceerd, dat eenige duizenden nummers omvat.
