HET SAMENSTELLEN DER SCHETSKAARTEN.
Het woord „samenstellen" is op het maken van een dergelijke
schetkaart wel in den meest letterlijken zin van toepassing. Het
is een aan elkaar passen, combineeren en zoo noodig vervormen
van alle mogelijke verschillende gegevens totdat tenslotte één
kaart ontstaat, waarbij van elk detail moet worden overwogen
welke waarde het heeft, welke fouten het mogelijk kan bevatten,
in hoeverre het geoorloofd is het te wijzigen en tenslotte hoe en
waar het op de nieuwe kaart moet worden overgebracht.
Reeds eeuwen lang is dit critisch interpreteeren en compileeren
van op zichzelf gedeeltelijk twijfelachtige gegevens door kartografen
beoefend. Vroeger misschien zelfs nog meer dan tegenwoordig
immers voordat ook buiten Europa op grootere schaal topogra
fische opnemingen of althans verkenningen plaats hadden, moesten
alle kaarten van landen buiten Europa op deze wijze samen
gesteld worden.
Het is daarom wel opmerkelijk hoe weinig wetenschappelijke
literatuur over dezen vorm van kartografie bestaat. Daarvoor
berust dit werk te veel op ervaring elk geval dat zich voordoet,
is zoo verschillend van het vorige, dat algemeene regels moeilijk
zijn te geven Ook bij de hier volgende richtlijnen, die ontleend
zijn aan de ervaring met de Indische schetskaarten, was het noodig,
zeer algemeen te blijven en toch gelden ook deze regels nog slechts
voor een beperkt aantal gevallen.
Er is nog overwogen om de hier gegeven algemeene beschou
wingen aan werkelijke voorbeelden uit de practijk te demon-
streeren. Hiervan is echter afgezien, eenerzijds omdat de argu
menteering, waarom in een bepaald geval een bepaalde oplossing
gekozen is, door het groote aantal factoren, dat hierbij een rol
speelt, zeer uitvoerig zou worden, anderzijds omdat bij elk voor
beeld uit de werkelijkheid met verschillende algemeene regels
tegelijk rekening gehouden moet worden en dit daardoor als
illustratie minder geschikt wordt.
Daarom hebben wij er ons toe bepaald om een kaart van een
denkbeeldig terrein te geven, waarin een aantal veel voorkomende
problemen tot een meer elementairen vorm zijn teruggebracht.
Deze kaart (plaat I) is een verkleinde weergave van een onlangs
gemaakte oefenkaart voor kartografen, in verschillende opzichten
echter nog weer sterk vereenvoudigd.
In de eerste plaats zijn de veronderstelde oorspronkelijke gegevens reeds
alle op dezelfde schaal en op ongeveer hun juiste plaats wergegeven, doch
ieder in een verschillende kleur (plaat I A). Verder zijn de aardrijkskundige
namen vervangen door letters. De namen, die de oorspronkelijke gegevens
met elkaar gemeen hebben, zijn op plaat I A met eenzelfde letter aangegeven,
doch in de kleur van het bijbehoorende gegeven. Tenslotte zijn ook de
i) Ook M. Eckerts uitvoerige „Kartenwissenschaft" bevat hierover slechts
weinig.
358
