9. NIEUWE SCHETSKAARTEN VAN NEDERLANDSCH-
INDIË (II)
door
Dr. A. J. P. PANNEKOEK,
Hoofd der Kartografische Afdeeling van den Topografischen Dienst.
C. Bergboussole-metingen.
De bergboussole-metingen kunnen in het algemeen onvervormd
in de kaart worden overgenomen. In den regel vallen eventueel
hierin voorkomende foutjes tegenover het schetsmatige karakter
van de kaart in het niet.
Toch geldt ook dit niet onvoorwaardelijk. Soms is een meting
van een punt aan de kust uit ver landinwaarts voortgezet, zonder
dat daaraan een bekend punt of een andere boussolemeetlijn kon
worden aangesloten. In zoo'n geval kan het eindpunt van de
meetlijn door een accumulatie van kleine foutjes een verkeerde
ligging hebben.
De groote waarde van een paar nauwkeurige meetlijnen in een
schetskaart ligt niet alleen in deze meetlijnen zelf. Van bijna
nog meer belang is vaak, dat deze meetlijnen het mogelijk maken,
aan zeer onvolkomen schetsen van hetzelfde gebied een grootere
nauwkeurigheid te verleenen, doordat ook van alle op de meetlijn
aansluitende lijnen van de schets, bv. zijpaden, zijrivieren en
daartusschen gelegen gebergten, de ligging mede wordt verbeterd.
De methodes hiervoor worden op blz. 482 e.v. behandeld.
Een deel van de boussole-metingen is vergezeld van een meer
of minder breede strook van in tranches weergegeven terrein.
De waarde hiervan is zeer verschillend en moeilijk naar de
kaarten te beoordeelen. Vaak berusten deze tranches evenwel
op zéér weinig aangepeilde planchet-punten en moet de vorm van
480
In enkele gevallen is het mogelijk gebleken, dit aan te toonen. De van
Paloe op Celebes zeer ver naar het z. voortgezette reeks van metingen van
het Boschwezen eindigt in het z. los, zonder te zijn aangesloten. De afwijking
ten opzichte van eenige, weliswaar slechts voorloopig bepaalde, triangulatie-
punten bleek hier circa 4 km te 'bedragen.
Op de kaart is een dergelijk geval voorgesteld door de meetlijn j-k-a,
waarvan het eindpunt niet geheel samenvalt met het triangulatiepunt a.
Op de voltooide kaart is deze meetlijn dan ook iets gedraaid om het punt j.
De andere bergboussole-metingen n-p en q-x zijn daarentegen ongewijzigd
op de definitieve kaart overgenomen.
