zoowel op Java als in de Buitengewesten. Dit laatste moet vooral
U treffen, die tot een der kleine garnizoenen op de talrijke eilan
den in onzen Archipel behoort. Gij zult beseffen, dat de bestrijding
van invalspogingen op die eilanden niet meer uitsluitend op Uw
schouders zal komen te rusten, doch dat van die vliegvelden onze
bommenwerpers zullen opstijgen en U krachtig zullen steunen.
Ik wil nog de aandacht vestigen op enkele onderdeelen van
het leger, welke weinig op den voorgrond treden, doch daarom
niet minder belangrijk zijn. Ik bedoel de hulpdiensten, die in
het afgeloopen jaar zorgden voor het verzamelen en opslaan van
groote voorraden van alles wat voor een strijdend leger onont
beerlijk is voorts de technische diensten, waarvan het personeel
tot een leger van meer dan 10.000 werkers is gegroeid. Frappant
is die groei bij het luchtvaartbedrijf van nog geen 400 man in
Januari 1937 tot 2600 man op heden. Over een jaar zal dit aantal
tot 5000 man gestegen zijn. Zoo gaat het ook met de artillerie
inrichtingen sedert 10 Mei 1940 zijn tientallen millioenen geweer
patronen en duizenden artillerieprojectielen en vliegtuigbommen
voor onmiddellijk gebruik gereed gemaakt. Dat ik nochtans, zooals
gij weet, beperking in de schietoefeningen heb bevolen, zult gij
begrijpen en billijken wanneer gij weet, dat de ervaring in eiken
oorlog leert, dat het munitieverbruik aller verwachtingen ver
te boven gaat. Daarom moeten wij hard doorwerken aan de
vergrooting onzer voorradenwij moeten ze verdubbelen en
daarna verdrievoudigen. Hard doorwerken moet het parool zijn
voor het geheele leger, van hoog tot laag. De soldaat zij niet
tevreden voordat hij zijn wapen, onverschillig of het een pistool,
een mitrailleur, een kanon of een vliegtuig is, op meesterlijke
wijze weet te gebruikenhij verrichte zijn wachtdienst, hoe
zwaar en hoe eentonig ook, met de grootste nauwgezetheid, be
denkend, dat een aanslag steeds plaats vindt als niemand het
verwacht.
De commandant verbetere voortdurend de geoefendheid van
en den samenhang in zijn troep hij zij doorloopend voorbereid
op een plotseling intreden van den oorlog hij zij er zich van
bewust, dat op dat moment de oogen zijner ondergeschikten op
hem zijn gevestigd, dat zij onmiddellijk doeltreffende orders ver
wachten.
Misschien vraagt gij mij bij het vernemen van deze woorden
of ik dan het oorlogsgevaar in den Pacific zoo dreigend acht.
Mijn antwoord luidt, dat ik het evenmin weet als gij. Wat wij
echter allen wel weten is, dat in dezen oorlog herhaaldelijk het
meest onverwachte is gebeurd. Wat heden onmogelijk schijnt,
kan morgen werkelijkheid zijn. De worsteling tusschen goed en
kwaad, welke wij heden beleven, is zoo ontzaglijk geweldig, grijpt
zoo over den geheelen aardbol heen, dat het misdadig onverant
woordelijk zou zijn, er op te speculeeren, dat de orkaan wel langs
Nederlandsch-Indië, dus ook langs de aangrenzende gebiedsdeelen
537
