970
lingen leiden, dan zal de bereidheid van 'dit land aan het licht moeten
treden door een einde aan het China-incident in een vorm, welke de wettige
Chineesche regeering te Tsjoengking op de meest eervolle wijze volledig in
haar souvereine rechten herstelt.
Verstandig beleid zal daarbij gaarne aan Japan de mogelijkheid laten, tot
een bepaalde hoogte zijn gezicht te bewaren. Maar herstel van recht is
eerste vereischte en wij gelooven, dat de opdracht om dit te bereiken bij
President Roosevelt in vertrouwde handen is.
Op het oogenblik is de situatie, dat de Japansche premier zich met een
persoonlijke boodschap tot hem heeft gericht. Omtrent den inhoud van die
boodschap wordt zeer groote geheimhouding betracht, doch het lijkt zeer
de vraag, of zij aanleiding kan zijn tot verdere vriendschappelijke démarches
van Roosevelt's zijde. Voor zoover wij uit verschillende berichten hebben
kunnen afleiden is deze „boodschap", hoewel zij ten aanzien van de Vereenig-
de Staten in verzoenende termen schijnt te zijn gesteld, niet anders dan
een nadere omschrijving en bevestiging van Japan's politiek in Oost-Azië
tot het scheppen van een sfeer van „gemeenschappelijke" welvaart. Zij heeft,
nadat zij was overgebracht, de unanieme goedkeuring verkregen, van het
Japansche kabinet en de samenstelling van de regeering te Tokyo in aan
merking nemend, is het wel duidelijk, dat er weinig in zal staan, dat af
wijkt van de plannen, welke zijn voorbereid. Hoogstens kan zij een betoog
zijn, dat de Vereenigde Staten zelf geen nadeel van deze Japansche politiek
zullen ondervinden en dat Amerikaansche belangen er niet door geschaad
zullen worden.
Maar de kracht van overtuiging, waarmede Roosevelt op Labourday heeft
gesproken, maakte het der wereld duidelijk, dat hij naast de verzekering van
eigen veiligheid ook andere belangen onder oogen ziet en dat hij de sterke
wetenschap heeft van de apostolische zending van Amerika, gepleegd onrecht
te herstellen en nieuw onrecht te voorkomen. Hierin zal dan ook wel de
reden moeten worden gezocht, dat, de tijdsomstandigheden in aanmerking ge
nomen, een antwoord op deze boodschap zoo lang op zich laat wachten, en
tevens dat in Japan reeds stemmen weerklinken, dat zulk een antwoord in
feite niet noodig zal zijn.
Immers, tegenover een uiteenzetting van de Japansche politiek en de Japan
sche doelstellingen kan Roosevelt niet anders doen, dan met zeer grooten
nadruk de Amerikaansche politiek en de Amerikaansche doelstellingen te
stellen. In het huidige stadium zal daarbij ieder woord met groote zorgvul
digheid moeten worden gekozen, want zulk een antwoord zou een document
worden, dat een preciese omlijning geeft van hetgeen de Vereenigde Staten
willen en waarop naar hun meening de vrede in het Oosten gebaseerd moet
zijn. Het zal een document zijn, dat geen tusschenmogelijkheden laat, dat
Japan zal dwingen te kiezen tusschen den oorlog en den vrede, tusschen ver
der vooruit op den weg, die tot verderf leidt, of terug naar paden van rede
lijk overleg.
Het laatste beteekent het afzien van verdere agressieve plannen naar het
Zuiden, het terugtrekken uit China en het prijs geven van de in beslag
genomen posities in Indo China. Gebeurt dit niet, dan zal elke verdere daad
van Tokyo het conflict brengen, waarvoor Japan ten rechte zoo doodsbenauwd
is, omdat het zich zijn geïsoleerde en practisch omsingelde positie zeer wel
bewust is.
Een „omsingeling" ten slotte, welke Japan aan zichzelf te wijten heeft en
-die een gevolg is van zijn eigen daden
Waarnemer.
