Zoo is het in de eerste plaats mogelijk dat de patiënten langer
da-n strikt noodig in het veldhospitaal worden aangehouden. Ver
der bestaat de kans, dat het evacuatiestation ongunstig is gelegen
ten opzichte van het veldhospitaal, zoodat het vervoer van deze
laatste inrichting naar de inlaadplaats in de treinen veel tijd vor
dert en, hetzij door oorlogshandelingen der tegenpartij, dan wel
door andere complicaties, ernstig aan gevaar van verstoring bloot
staat. Aanvankelijk zal er weliswaar voor zijn gezorgd, dat die
ligging ten opzichte van elkaar zoo gunstig mogelijk was, doch de
omstandigheden kunnen er toe hebben geleid, dat het oorspron
kelijke evacuatiestation als zoodanig moest worden prijsgegeven
en vervangen door een ander, op grooteren afstand van het veld
hospitaal gelegen, terwijl dit laatste, immobiel geworden door
een groot aantal in verpleging genomen patiënten, niet meer in
staat was zich bij deze beweging aan te sluiten.
Voorts kan de organisatie op het evacuatiestation zelf te wen-
schen hebben overgelaten, hetzij doordat men misleid door
onjuiste verwachtingen een onvoldoende hoeveelheid rollend
materieel voor gewondenvervoer heeft aangetrokken, dan wel
om dezelfde reden over te weinig personeel voor verpleging in
de treinen beschikt. Ten slotte is het denkbaar, dat de afvoer
spaak loopt door overvulling van de ziekeninrichtingen in het
achterland, waarheen men zich volgens een bepaald vooropgesteld
plan de evacuatie heeft gedacht, terwijl in onvoldoende mate
rekening is gehouden met de eventueele noodzaak, dat de evacua-
tiestroom op een gegeven oogenblik naar elders moet worden
verlegd.
Nu zal menigeen tegen de in het voorgaande geconstrueerde
mogelijkheden aanvoeren, dat deze hoogstens in theorie bestaan
en bij een behoorlijke voorbereiding dergelijke, toch wel zeer
grove fouten zullen zijn te voorkomen. De practijk is er echter
om te bewijzen, dat een onvoorziene samenloop van omstandig
heden vaak tot de ernstigste moeilijkheden aanleiding kan geven.
Men roepe zich in dit verband slechts de gebeurtenissen uit het
begin van den wereldoorlog in de herinnering terug. Ondanks een
behoorlijke voorbereiding werd toen, althans gedurende de eerste
dagen, van Engelsche en Fransche zijde misslag op misslag be
gaan de geheele aan- en afvoerdienst der Geallieerden dreigde
aanvankelijk grondig in het honderd te loopen en de gewonden
der snel terugtrekkende Fransche en Engelsche legers kwamen
overal terecht, behalve daar waar zij thuis behoorden.
Het is daarom goed, zich vertrouwd te maken met het idee,
dat er fouten kunnen, en zeker ook zullen worden gemaakt,
maar deze fouten behoeven niet dadelijk tot catastrophale ge
volgen te leiden, als men ze slechts intijds als fouten onderkent
en bereid is, er de noodige leering uit te trekken. Vaak en zeer
terecht heeft men gezegd, dat de waarde van den chef van een
geneeskundig onderdeel afhangt van de juistheid zijner verwach-
881
