lijk en het meerijdend verplegend personeel kan iederen patiënt
gemakkelijk bereiken. In het midden van de zijwanden bevindt
zich links en rechts een groote schuifdeur, waardoor het rijtuig
in een vóór-, midden- en achterstuk is verdeeld. In de voorste
en achterste afdeeling kunnen elk drie draagbaren boven elkan
der links en rechts worden opgehangen; in het middenvak is
links en rechts ter hoogte van de schuifdeuren plaats voor twee
brancards. Totaal kunnen derhalve 6 vóór, 4 in het midden en
6 achterin, te zamen 16 lijders, worden ingeladen. Tot den spoor
weginventaris van deze rijtuigen behoort voorts een reservoir
voor drinkwater, een stel rottan-transportverbanden -waarvan
de militair geneeskundige dienst hoogstens bij uitzondering ge
bruik zal maken, omdat hij over betere fractuur-immobiliseerende
middelen beschikt dan deze ouderwetsche, maar overigens toch
niet onpractische rottan-spalken verder eenig verbandmate
riaal en ten slotte het onmisbare inodoretoestel.
Gedurende den veldtocht tegen Polen en Frankrijk hebben
volgens recente gegevens uit de Military Surgeon de Duitschers
gebruik gemaakt van werkelijk indrukwekkende en van alle
denkbare gemakken voorziene ambulance-rijtuigen. De af te
voeren patiënten lagen daarin niet op brancards doch in complete,
van bultzakken en lakens voorziene hospitaalledikanten en de
bij het betrekkelijke artikel gereproduceerde foto's maakten
meer den indruk van een zaal op een chirurgische afdeeling of
van een rijdend veldhospitaal, dan van een spoorwagen. Wanneer
men onze Q-rijtuigen met deze Duitsche ambulance-wagens
vergelijkt, dan zal ongetwijfeld de uitrusting van eerstgenoemde
erg sober voorkomen, hetgeen echter niet wegneemt dat zij aan
redelijke eischen voldoen, terwijl zij daarnevens het voordeel
hebben, dat bij het inladen de patiënten op hun eigen brancards
kunnen blijven liggen, hetgeen bij aanwezigheid van vaste ledi
kanten niet het geval is. 1)
Als de speciaal daarvoor bestemde Q-rijtuigen niet of niet in
voldoenden getale beschikbaar zijn, en in de practijk zal dat zeer
zeker herhaaldelijk voorkomen, dan moet de gewondenafvoer
geschieden met bagage- of goederenwagens. Zoo eenigszins moge-
884
b De afmetingen van de draagbaren der Q-rijtuigen zijn niet geheel
gelijk aan die van de M.G.D.-brancards, zoodat zij niet tegen elkaar ver
wisselbaar zijn. Dit is ongetwijfeld een moeilijkheid, waarvoor in de naaste
toekomst een oplossing zal dienen te worden gezocht. Zulks kan op afdoende
wijze geschieden door de Q-wagens in te richten voor het opnemen van
legerbrancards, hetgeen met enkele niet al te ingrijpende wijzigingen aan
het wagon-interieur mogelijk is. Voorstellen daartoe zouden op korten ter
mijn bij de Afdeeling Materieel der S.S. te Bandoeng kunnen worden voor
gebracht. In afwachting van de totstandkoming dezer ongetwijfeld urgente
verbetering zal het ter vermijding van de voor de patiënten schadelijke
overbrenging van den eenen brancard op den anderen bij het inladen in de
treinen aanbeveling verdienen, de draagbaren op elkaar te plaatsen (voorstel
Kruyne in het Juni-nummer 1941 van de Mededeelingen van het Centraal
Comité van de Vereeniging „Het Nederlandsch-Indische Roode Kruis").
