wapenrusting der medische oorlogsvoorziening van deze gebieds-
deelen zijn de laatste jaren genoegzaam versterkt, om met ver
trouwen de toekomst tegemoet te kunnen zien.
Rest nog een enkele opmerking over de evacuatie- en concen
tratie-hospitalen. Zij vormen als het ware de twee groote eind-
schakels van de keten, die bij de gewondennesten en hulpverband-
plaatsen een aanvang neemt om via hoofdverbandplaats en veld
hospitaal, c.q. onder inschakeling van noodhospitalen, zich in het
achterland voort te zetten.
Daar, behoudens voor de leidende functies, van de artsen en
het verplegend personeel, te werk gesteld aan de evacuatiehospi
talen, slechts zuiver medisch kunnen en verplegingsroutine wor
den gevergd en daarvoor geen extra militaire opleiding vereischt
is, zal vooral in deze richting door het Roode Kruis nuttig werk
kunnen worden gedaan, door zich reeds in vredestijd zooveel mo
gelijk de medewerking te verzekeren van het voor genoemde
ziekeninrichtingen benoodigde aantal artsen en verpleegsters, die
in principe bereid zijn tot vrijwillige hulpverleening, zoodat er
zoo weinig mogelijk vacatures overblijven, die door den militair
geneeskundigen dienst zelf moeten worden vervuld.
Evenals bij de evacuatie-hospitalen, dient ook bij de concentra
tie-hospitalen het ingedeelde beroepspersoneel beschouwd te wor
den als een kern, waar omheen noodzakelijke aanvullingen heb
ben te geschieden uit het niet militaire beroepspersoneel van den
M.G.D., het Roode Kruis en bij mobilisatie aan te werven burger
verpleegkrachten. Daar, zooals vanzelf spreekt, de patiëntentoe-
vloed naar de concentratie-hospitalen pas eenigen tijd na het uit
breken der vijandelijkheden begint en daarna geleidelijk zal stij
gen, behoeven deze inrichtingen niet van meet af aan met het
volledige daarvoor noodig geraamde personeel uitgerust te zijn.
Gelet op den toestand der patiënten (reconvalescenten), die er
worden verpleegd, kan voorts worden volstaan met indeeling van
relatief weinig verplegend personeel, terwijl daartegenover het
politietoezicht des te scherper moet zijn.
Om overvulling der evacuatie- en concentratie-hospitalen tegen
te gaan, zal het aanbeveling verdienen, maatregelen te treffen
om patiënten, die een langen reconvalescentietij d noodig hebben,
alvorens zij voor een geneeskundige commissie kunnen verschij
nen, buiten deze ziekeninrichtingen in zoogenaamde reconvales
centie-oorden onder te brengen. Zeer geschikt daarvoor zijn onder
nemingen, landhuizen en berghotels. In Engeland wordt dit sys
teem ter ontlasting van de ziekenhuizen reeds op groote schaal
toegepast, terwijl het voorts bekend is, dat gedurende den wereld
oorlog 19141918 ook in Duitschland vele van dergelijke herstel
lingsoorden (o.a. in het Sauerland en de Eifel) in gebruik zijn ge
weest.
Een op zichzelf staand vraagstuk vormt de nazorg der oorlogs
verminkten. Zij zullen onder deskundig toezicht aan hun protheses
997
