transport door de lucht. Het vliegtuig heeft in de laatste jaren bij
herhaling bewezen, zich uitnemend voor dit doel te leenen.
Zoo hebben o.a. de Franschen in Albanië in 1915 het luchtver
voer van gewonden met groot succes toegepast. In den wereld
oorlog is er overigens weinig gebruik van gemaakt, omdat er
te veel gewonden en te weinig vliegtuigen en vliegvelden waren.
De grootste successen met vliegtuigtransport van gewonden zijn
tot nu toe geboekt in de uitgestrekte en ongebaande gebieden
der koloniën. In Marokko was het Maarschalk Lyauty, die deze
wijze van gewonden-evacuatie met alle beschikbare middelen
heeft bevorderd en gesteund. Gedurende de jaren 1924 en 1925
werden voornamelijk op zijn initiatief in Fransch-Marokko meer
dan 4000 gewonden per luchtambulance geëvacueerd en volgens
de ter beschikking staande statistische gegevens waren de resul
taten daarvan verbluffend gunstig. Desondanks is het echter ner
gens, noch in Europa, noch in Azië of Afrika gekomen tot een
grootscheeps opgezette organisatie van den gewondenafvoer door
de lucht. Het bleef bij incidenteele ondernemingen, welke hoe
wel zeer geslaagd, toch steeds op beperkte schaal werden uitge
voerd. Behalve op zee, is ook in den huldigen oorlog nog weinig
of geen gebruik gemaakt van vliegtuigen voor zieken- en gewon
dentransport. Waarschijnlijk moet de oorzaak hiervan worden
gezocht in gebrek aan de noodige materieele en personeele mid
delen. Verbouwing van verkeerstoestellen voor dit doel schijnt
niet zoo eenvoudig, terwijl in den oorlog deze vliegtuigen als
regel ook voor andere doeleinden hard noodig zijn. Voorts is ge
brek aan geoefende vliegers een factor, waarmee rekening dient
te worden gehouden. Zooals de toestand thans is, zal luchtvervoer
van gewonden hier te lande evenals elders, dan ook niet meer dan
incidenteele beteekenis krijgen en zoo het al plaats heeft, in ieder
geval beperkt blijven tot overbrenging van enkele patiënten, bijv.
uit de Buitengewesten naar Java.
Daar een vijandelijke actie tegen dit eilandenrijk sterk den in
vloed van den zeeoorlog zal ondergaan en de omringende wate
ren het tooneel zullen zijn van uitgebreide vloot- en luchtope-
ratiën, lijkt ook vervoer van gewonden per schip op eenigszins
grootere schaal niet goed mogelijk. Uiteraard heeft de zeemacht
voor de evacuatie van haar eigen gewonden naar den wal de noo
dige maatregelen moeten treffen, doch van interinsulair vervoer
van gewonden, afkomstig van de landmacht, zal in de practijk
weinig of niets kunnen komen. Vandaar dat de M.G.D. in het
verleden uitgebreide maatregelen heeft moeten treffen om de
strategisch gewichtige punten in de Buitengewesten, zoowel wat
personeel als materieel betreft, in medisch opzicht geheel self
supporting en onafhankelijk van Java te maken. Dit streven is
thans, mede dank zij den grooten en niet genoeg te waardeeren
steun van de zijde van het Nederlandsch-Indische Roode Kruis,
met bevredigende resultaten bekroond. De zwakke plekken in de
996
