kruis, soms kortweg Fransch kruis genoemd (fig. 6a)In hoeverre
dit het voorbeeld van de eveneens in dezen vorm ingedeelde
Zwitsersche vaandels was, is nog niet voldoende opgelost. Bij
Zwitsersche vaandels is buitendien een bijzondere voorkeur voor
den gevlamden grond vast te stellen.
In Pruisen onderscheidden zich de afzonderlijke regimenten
sedert 1713 daardoor, dat bij het gebruik van dezelfde (gelijke)
emblemen de grondstof van verschillende kleur door hoekwiggen,
vlammenwiggen of vlammenkruisen was verdeeld. (Deze vlam-
menwiggen vindt men terug op tal van vlaggen, in de Nederlanden
gebruikt. Ook te Batavia zijn zij voorgeschreven geweestzie
Nederlandsch-Indisch Plakaatboek, 6 Juni 1724, onder handwapen
en monogrammen. Het vaandel van het bataljon Kröcher b.v. had
roode hoekwiggen en een zwart vlammenkruis)De spreukband
van den adelaar was altijd in de kleur van de grondstof. Dit mo
del vormde den grondslag voor het vaandel van het regiment van
den kroonprins en lateren koning Frederik Wilhelm I.
Dit vaandel had de blauwe, met gouden vlammetjes bezaaide
grondkleur, welke voor Brandenburgsche vaandels kenmerkend
was. Vier van deze vlammetjes zijn, over het kruis geplaatst, in
de Pruisische vaandels behouden gebleven en in verschillenden
vorm door de nabootsers van Pruisen overgenomen. Het duidelijkst
is dit in het Brunswijksche voorbeeld, dat geheel het model van
Frederik de Groote overneemt; voorts bij het Anhaltsche vaandel
en talrijke in de 19de eeuw bij de Bondsstaten ingevoerde modellen.
Ook in Hannover kwam, na de afscheiding van Engeland (1837),
de vriendelijke gezindheid van Ernst August tegenover Pruisen
in het vaandelmodel tot uitdrukking. Het Pruisische model heeft
over de linievaandels van Wilhelm II tot op de nieuwe vaandels
van het Duitsche luchtwapen gewerkt. Baden heeft voor ongeveer
130 jaar het Pruisische model niet direct maar langs den omweg
over de Hessische nabootsing gebruikt.
Zeer opvallend is de bedoelde nabootsing van de Engelsche
vaandels door Hertog Karei II van Brunswijk.
Voor de Spaansche vaandels bleef eeuwen lang het Bourgon
dische takkenkruis gebruikelijk (zie fig. 6b), dat in onze dagen
de vliegtuigen van het nationale Spanje kenmerkt.
WAPENSOORTEN.
De ontwikkeling van de oorlogstechniek liet ook vroeger van
tijd tot tijd nieuwe wapensoorten ontstaan, welker afbeelding dan
door hen, die er mede waren uitgerust, dikwijls als een kenteeken
van hun afzonderlijken aard op hun vaandels werden aangebracht.
Zoo voerden in het Bourgondische leger de boogschutters pijlen,
de boogschuttersafdeelingen vaak handbogen en na de opkomst
van de vuurwapenen zelfs lichte buksen in hun vaandel. Nadat
het vuurwapen algemeener was geworden en het geweer bijgevolg
niet meer als afzonderlijk kenteeken kon dienen, kwamen de
1001
