4. BEKNOPTE GESCHIEDENIS VAN HET ONTSTAAN EN
DE ONTWIKKELING VAN HET VAANDEL
EN VLAGGEWEZEN (II)
door
D. RÜHL.
LIJF- EN GEWONE VAANDELS.
In de eerste helft der 17de eeuw ontstond het beginsel, aan het
vaandel der compagnie, welke door den overste wordt aangevoerd,
d.i. de lijfscompagnie, een bijzondere kleur te geven. Wel met terug
zicht daarop, dat in Frankrijk reeds vroeger wit als de commando-
kleur gold, is dit vaandel met weinig uitzondering in het veld wit
de vaandels van de overige compagnieën zijn bont.
In het Fransche leger was het lijf vaandel (drapeau colonel,
kolonelsvaandel) geheel wit, maar zoo uit stukken stof te zamen
genaaid als de ordonnansen vaandels (drapeaux d'ordonnance, dit
zijn regelmatige vaandels)Slechts bijzondere emblemen op de
ordonnansenvaandels, als b.v. gouden leliën, vindt men op de
lijfvaandels terug (Fig. 5c).
In Pruisen is sedert de „gelijkmaking" in het jaar 1713 het
middenstuk van de gewone vaandels wit in een bont veld, dat
van de lijfvaandels bont in een wit veld. Hoek en vlammenwiggen
komen ook terug op de lijf vaandels.
In den loop van de tweede helft der 18de eeuw werd het tot
dien gebruikelijke aantal van tien vaandels per regiment vermin
derd tot vier. Hiervan kregen de twee bataljons (elk a een half
regiment)er ieder twee, waarvan het eerste van het eerste batal
jon wit was en de overige bont waren. De eerste vaandels van ieder
bataljon noemde men avanceer-, de tweede vaandels van ieder
bataljon retireer-vaandels. Retireervaandels waren derhalve steeds
bont, hetgeen v.w.b. de avanceer-vaandels altijd slechts met een
van de twee het geval was. In Mecklenburg b.v. waren alle tweede
en volgende vaandels blauw.
Ongeveer omstreeks 1800 liep het aantal vaandels terug tot één
voor elk bataljonhet lijfvaandel verdween over het algemeen in
de volkslegers.
In Engeland heeft het bataljon nog heden twee vaandels. Het
lijfvaandel, het z.g. Koningsvaandel, bestaat bij de linie-infanterie
uit de Union Jack met het regimentskenteeken, het tweede, het
z.g. regimentsvaandel, bestaat uit zijde in de kleur van de uniform
opslagen met het desbetreffende kenteeken.
999