1168
ste deel van het overzicht van deze maand opgevorderd voor de behande
ling van de situatie in Oost-Azië. Toch zijn er ook op ander terrein nog wel
eenige dingen, die de aandacht verdienen.
Op de eerste plaats de felle strijd in Rusland, waar de Duitschers, niet
tegenstaande den heldhaftig geboden tegenstand nog steeds blijven vorderen
en waar ernstig rekening moet worden gehouden met den uiteindelijken
val van Moskou, zij het, dat dit later en ten koste van grootere offers zal
plaats vinden dan de Duitschers hebben kunnen denken.
Het is vólkernen verkeerd, zich van den toestand in Rusland een gunsti
ger voorstelling te maken dan die in werkelijkheid is, en het feit, dat de
maai schalken Budjenny en Woroshiloff ver achter het front nieuwe legers
moeten organiseeren, is een aanwijzing, dat de Russische regeering er vol
komen rekening mede houdt, dat de Duitsche legers hun eerste doelstel-
ling, de bezetting van West- en Zuid-Rusland, zullen bereiken, en de
Russen meer naar het o. zullen terug trekken om nieuwe verdedigende stel
lingen in te nemen.
De grootste verrassing van de Duitsche legerleiding in dezen geweldigen
strijd om Rusland is geweest, dat zij een tegenstander vond, bereid om in
zijn defensief even roekeloos met menschen en materieel om te springen
ais zij het in haar offensief doet. Eerst veel later zullen wij hooren hoè
vernietigend deze oorlog is geweest en ook, aan hoeveel burgers in de groote
steden hij het leven heeft gekost. Want hoewel in de Russische legerberich-
ten zorgvuldig wordt vermeden, melding te maken van niets ontziende
bomaanvallen met vliegtuigen op Leningrad en Meskou, mogen wij veilig
aannemen, dat de samengepakte bevolking in deze centra op het oogenblik
wexen doorleert van ongekende verschrikking.
Een buitengewoon ongunstige ontwikkeling voor den strijd in Oost-Europa
is, dat de Duitschers erin zijn geslaagd, de toegangen tot de Krim te for-
ceeren en het grootste deel van het schiereiland in snel tempo te bezetten.
Dit mag dan zijn geschied ten koste van enorme verliezen, maar zij hebben
die er blijkbaar voor over gehad en wij hebben rekening te houden met
het feit De omstandigheid, dat in enkele dagen na het forceeren van de
Russische stellingen in den Perekop het geheele schiereiland, met uitzonde
ring van Sebastopol bezet schijnt te zijn, wijst erop, dat ook de verliezen der
Russen zeer groot moeten zijn en dat het grootste deel van het materieel van
hun daar strijdende legers in Duitsche handen moet zijn gevallen.
Het is zeer waarschijnlijk, dat de verdediging van Sebastopol wat grim
mige vastberadenheid en verbetenheid betreft een herhaling te zien zal
geven van die van Odessa. Maar strategisch geeft helaas ook de positie van
deze oorlogshaven, ingesloten als zij is, weinig hoop. En hierdoor komt de
Russische Zwarte-Zee-vloot is gevaar. Na Odessa en Sebastopol beschikt zij
m de Zwarte Zee nog slechts over een kleinere basis te Novorossisk aan
de Kaukasische kust, die echter van het o. deel van de Krim uit al even
zeer wordt bedreigd. Ten slotte zullen haar slechts twee wegen open staan.
De eerste is een doortocht door de Dardanellen naar de Middellandsche Zee
de tweede is zich letterlijk dood te vechten tot de laatste voorraden zijn
verbruikt en dan de schepen tot zinken te brengen. De eerste van deze twee
mogelijkheden brengt de houding van Turkije in het geding.
Bij de opening van de winterzitting van het parlement heeft de Turksche
President een verklaring afgelegd, gericht tot alle belligerenten, dat Turkije
zich tegen iedere gewelddaad en iedere aantasting van zijn souvereiniteit zal
verzetten. V.z.v. daaronder Duitschland valt, heeft men zich er in bepaalde
kringen nogal gerustgesteld over getoond, maar wij meenen te mogen be
twijfelen of Downingstreet deze gerustheid zal deelen. Want de verklaring
beteekent evenzoo, dat aan een in het nauw gedreven Russische Zwarte-Zee-
vloot geen doortocht door de Dardanellen zal worden toegestaan Zij stelt
niet anders dan de stipte neutraliteit van Turkije vast, ook als die ten na-
deele van de geallieerde zaak is.
13 11-41 Waarnemer.
