6. BEKNOPTE GESCHIEDENIS VAN HET ONTSTAAN EN
DE ONTWIKKELING VAN HET VAANDEL
EN VLAGGEWEZEN (Hl)
door
D. RÜHL.
VAANDELS VAN VRIJWILLIGERLEGERS.
Naast de uit eigen onderdanen samengestelde troepen hadden
de groote mogendheden van Europa altijd eenige in het buitenland
geworven regimenten in dienst. Bijzonder talrijk waren zij in
Frankrijk. Hun vaandels droegen echter m.u.v. de Zwitsers
niet het Fransche vaandelkruis, doch hun dienstverhouding tot
Frankrijk was door aanbrenging van lelies meestal voldoende ge
kenmerkt.
Tot een geheel andere soort van vrijwillige soldaten behoorden
de oproerige patriotten, wier formaties in den tijd van de Fran
sche Revolutie zeer talrijk waren. Hun vaandels, niet „verleend",
maar van bijzondere zijde ingesteld, zijn van ontwerp en uitvoering
meest als door een leek vervaardigd, doch niettemin menigmaal
zeer smaakvol. Hiertoe behooren ook de talrijke, in het bijzonder
den vaandelloozen landweer, na zegevierenden terugkeer opge
dragen vaandels, die bijna altijd op de krijgsverrichtingen betrek
king hebbende opschriften en data dragen.
Het Belgische patriottenvaandel had in het midden, het wapen
van Vlaanderen, in den hoek dat van de gemeente Zele, en een
rand in de nationale kleuren, wier aantal en volgorde in de eerste
dagen van den opstand nog niet vaststonden.
Maken oproerige patriotten zich in hun vaandels los van de
militaire traditie, zij blijft als regel behouden in die van troepen,
welke na verlies van den nationalen grond in den vreemde opnieuw
worden opgesteld. De verjaagde Keurvorst van Hessen legde reeds
in 1809 in Praag den grondslag voor een nieuw leger. Na den
terugkeer in 1814 bleven de vaandels onveranderd, en nieuwe
werden in gelijke afbeelding verleend. Ook de door Frankrijk ver
dreven Hannoveranen stelden zich in het buitenland, n.l. in Enge
land, onder bevel van hun Koning. Het door hen gevormde Duit-
sche legioen had echter Engelsche vaandels, die na de wedergeboor
te van Hannover door eigen Hannoveraansche vaandels werden
vervangen. In volkomen vreemden dienst traden talrijke Fransche
emigranten, die aan het bloedbad der Fransche Revolutie waren
1105
