geen betoog, dat het gevaar van een overschrijding van den kri
tieken tijd vóór de patiënten het punt hebben bereikt, waar hun
afdoende behandeling kan worden verleend, door de verlenging
van den duur van het transport als een mogelijke en ernstige
consequentie van de motoriseering onder oogen moet worden
gezien.
In het moderne gevecht zijn het echter niet uitsluitend de lan
gere verbindingen, welke de taak van den M.G.D. verzwaren.
Behalve met actie op den grond moet ook rekening worden ge
houden met 's vijands optreden in de luchtde steeds belang
rijker wordende rol, welke de tactiek in de derde dimensie zoo
wel door bombardementen als door het gebruik van luchttroe-
pen gaat spelen, doet ook haar invloed op de werkzaamheden van
den geneeskundigen dienst gelden. Met de mogelijkheid van ver
rassend ingrijpen van vijandelijke luchtstrijdkrachten, c.q. para
chutisten of luchtinfanterie, op elk willekeurig punt in het ope
ratiegebied, moet voortdurend rekening worden gehouden.
Kon de arts voorheen wanneer een actie eenmaal was begon
nen, zijn gedachten in hoofdzaak concentreeren op een bepaalde
lengte-as waarover hij de hem ter beschikking staande middelen
naar noodzaak of naar verwachting verdeelde en verschoof, hiel
een onderdeel méér geneeskundig personeel en materieel toeken
nend dan het volgens een eenvoudige deelsom toekwam, elders
een naar zijn oordeel minder risico loopende eenheid een deel
van haar geneeskundige formatie ontnemend, bij het moderne ge
vecht zal hij, behalve in de lengte, ook in de breedte moeten den
ken, zal hij er rekening mee moeten houden dat bij elk detache
ment, in elke opstelling, hoever ook van de vijandelijke troepen
op den grond verwijderd, plotseling gewonden kunnen vallen. De
mogelijkheid van directe hulpverleening moet dus overal aanwe
zig zijn de inzet van transportmaterieel zal niet alleen naar voren,
maar in alle richtingen tot achterwaarts van de hoofdverband-
plaats toe moeten worden voorbereid.
Hebben we ons in het voorgaande in hoofdzaak bezig gehou
den met het aanvallend gevecht, ook bij de verdediging brengt
de nieuwe gevechtsvoering consequenties voor de uitoefening van
den geneeskundigen dienst mede. Reeds merkten we op, dat de
vooruitgeschoven afdeelingen op grooten afstand van elkaar en
uiteraard ook verder vóór de eigenlijk opstelling weerstand zullen
moeten bieden. Ook de beveiligende afdeelingen op de flanken,
de bezettingen van voor de verdediging belangrijke objecten zul
len door de motorisatie van eigen en vijandelijke troepen verder
uitgeschoven kunnen en moeten worden.
In de hoofdweerstandslijn is verder de mogelijkheid van een
grootere diepte in bijzondere omstandigheden ook breedte
in de opstelling te verwachten. Daarnaast zal echter, nog meer
dan te voren, een opstelling in naar alle zijden verdedigbare,
1211
