een beperking van het gedragen vervoer en dus tijdwinst zal
medebrengen.
De tweede winstfactor is de invoering van de chemische pro-
phylaxe tegen wondinfecties. Bij vroegtijdige toediening van
bepaalde geneesmiddelen, waarvan verschillende in de vredes-
therapie bij de bestrijding van infectieziekten reeds groote bekend
heid hebben gekregen, is het thans mogelijk, de ontwikkeling te
remmen van bacteriën, welke in het menschelijk lichaam zijn
binnengedrongen. Voor een gewonde, mits en hierop komt het
aan vroegtijdig prophylactisch behandeld, zal een geringe ver
lenging van den tijd, welke verloopt vóór de afdoende behande
ling, de chirurgische wonddesinfectie, wordt ingesteld, minder
ernstige gevolgen hebben dan voorheen. Hoewel men dus zeker
niet mag concludeeren, dat de overheerschende beteekenis, welke
in de medische tactiek aan het beginsel van den kritieken tijd
wordt toegekend, thans op den achtergrond is getreden nog
steeds geldt dat ieder uur, hetwelk de patiënt door het vervoer
verliest, zijn kansen op genezing doet verminderen mogen we
wel aannemen, dat een noodgedwongen verlenging van den trans-
portduur thans met iets minder bezorgdheid dan voorheen kan
worden aanvaard.
Het is duidelijk, dat naast het verleenen van eerste hulp de
instelling van een zoo vroeg mogelijk aangevangen chemische
prophylaxe een der belangrijkste bemoeienissen van den genees
kundigen dienst op het gevechtsveld is geworden.
Het voorgaande samenvattend kunnen we de bereikte conclu
sies als volgt formuleeren
1° Bij het aanvallend zoowel als bij het verdedigend gevecht
moet de militair geneeskundige dienst rekening houden met
langere en kwetsbaardere verbindingen tusschen de hulpver-
bandplaatsen (c.q. wagenplaatsen) en de hoofdverbandplaats.
2° Onder alle gevechtsomstandigheden bestaat de mogelijkheid
van het onverwachts optreden van gewonden over de geheele
breedte en diepte van het operatiegebied.
3° Bij den aanval kan, meer dan voorheen, worden verwacht
dat een eenmaal opgerichte hulpverbandplaats het contact
verliest met de eenheid, waarbij zij behoort.
4° Bij de verdediging treedt, meer dan voorheen, de mogelijk
heid op den voorgrond, dat geïsoleerde afdeelingen zelfstan
dig in de eerste verzorging van gewonden moeten voorzien.
5° Het feit, dat het moderne gevecht zich meer in de nabijheid
der groote wegen zal ontwikkelen, kan voordeelen voor den
militair geneeskundigen dienst medebrengen.
6° De chemische prophylaxe, mits spoedig en oordeelkundig toe
gepast, verlengt den kritieken tijd en geeft daardoor den ge
wonde betere kansen op genezingeen langduriger ver-
1213
