160
zeer zeker. Ongetwijfeld zal de Japansche aanval op Hawaii met zijn enorme schade,
het Amerikaansche publiek behoorlijk hebben doen schrikken. De export moest tijdelijk
worden gestopt om de verliezen aan vliegtuigen op Hawaii aan te kunnen vullen
Uit deze geschiedenis, welke een zeer duisteren achtergrond heeft, blijkt wel dat
er nog heel wat mankeert aan Uncle Sams veel geprezen en door de propagandadiensten
hoog opgeblazen luchtvloot en vliegtuigindustrie. Zoo weet Aviation te melden dat een
jaar geleden de heele Amerikaansche luchtvloot nog geen 4000 vliegtuigen groot was,
n.l. 2800 van het leger en 1000 van de vloot Natuurlijk kan er in een jaar heel wat
gebeuren en wij kunnen er wel zeker van zijn dat de helft van de productie van dat
jaar, welke wij kunnen schatten op maximaal 12.000 vliegtuigen, ten goede is gekomen
aan de Amerikaansche luchtmacht. Een luchtmacht voor een land als de Vereenigde
Staten, dat de halve wereld moet beschermen (zoowel Engeland en Rusland als China,
Nederland en Australië rekenen op Amerika zal toch wel iets grooter behcoren te
zijn dan 10.000 vliegtuigen
Wij hoeven ons echter niet ongerust te maken. Tien duizend vliegtuigen is toch een
behoorlijke hoeveelheid, vooral als daarvan tweederde tot de allermodernste behooren
Bovendien zal men er zeker van kunnen zijn dat de Amerikanen zich thans met volle
kracht op de productie gaan werpen. Tot nu toe twijfelden de fabrikanten er aan of de oor
log lang genoeg zou duren om groote uitbreidingen van de fabrieken verantwoord te ma
ken. Deze twijfel is nu in de Vereenigde Staten zeer zeker verdwenen En als de Ameri
kanen zich ergens op gaan werpen, dan doen ze dat goed, dat is in den vorigen oorlog
duidelijk gebleken.
Amerika kan nu vier wegen volgen om zijn vliegtuigindustrie te verdrievoudigen.
Deze vier methoden zijn
1. Uitbreiding van de bestaande fabrieken.
2. Bouwen onder licentie.
3. Gouvernementsindustrie.
4. De „Schaduw-fabrieken".
1. Uitbreiding van de bestaande fabrieken.
Deze methode wordt thans allerwegen met groote voortvarendheid gevolgd. Iedere
week kan men in de tijdschriften lezen over nieuwe en nieuwere uitbreidingen. Gezien
vanuit het standpunt van tijd en geld is deze methode absoluut het meest practisch. Zij
heeft echter bepaalde strategische bezwaren, waarbij vooral de concentratie van groote
vitale industrieën als grootste bezwaar moet gelden. Ook zal deze methode aanleiding
tot een tekort aan werkkrachten kunnen zijn, want zij brengt met zich mede dat alle
arbeiders uit een bepaalde omgeving moeten worden gehaald. Het eerste bezwaar is voor
Amerika, zooals wij reeds zeiden, niet zoo erg groot, terwijl het tweede bezwaar mede
door moderne transportmogelijkheden wel te overkomen is. Hoe het zij, de eerste methode
is de in Amerika tot nu toe meest gevolgde.
2. Bouwen onder licentie.
Deze methode van uitbreiding bestaat hierin dat de plannen en teekeningen van
een bepaald type vliegtuig aan een andere firma worden overhandigd, die een ongeveer
gelijk product placht te vervaardigen. De ondervinding heeft echter geleerd dat de
liaison tussohen de twee firma's op den duur bepaald slecht wordt en dat tenslotte de
oorspronkelijke fabrikant geen verantwoordelijkheid voor den ander wenscht te aanvaar
den, welke noodzakelijk is om een gelijkwaardig product te kunnen leveren. Mogelijk
slaagt deze methode in andere industrieën, welke minder gecompliceerde dingen dan
vliegtuigen maken. Dit neemt echter niet weg dat de tweede methode ook in Amerika
wordt geprobeerd, waar verschillende fabrieken, o.a. Lcckheed, tegenwoordig Boeing
machines bouwen
3. Gouvernementsindustrie.
In nog geen enkel geval is een industrie die door het Gouvernement werd geleid,
succesvol geweestWie daaraan nog twijfelt, herinnere zich de feiten van Frankrijk,
dat in 1935, toen de Regeering de vliegindustrie overnam, de grootste luchtvloot van de
wereld had en in 1938 de zwakste In 1939, toen de oorlog uitbrak was de luchtvloot
van Frankrijk niet veel grooter dan die van Nederland en Indië te zamen En zeker
minder modern De kosten nemen bepaald zéér toe, hetgeen gebleken is uit de erva
ringen, welke men heeft opgedaan in de Naval Aircraft Factory, de eenige vliegtuig
fabriek in Amerika, die door het Gouvernement wordt beheerd. Ongetwijfeld zal het
overnemen van de vliegtuigindustrie, door de Regeering tot een débacle leiden Laten
wij hopen dat de Amerikanen dat niet in hun hoofd halen.
