161
4. Schaduw-fabrieken.
Dit is de Engelsche metbode en ook die wordt thans in Amerika toegepast. Het komt
hierop neer dat een groote vliegtuigfabriek bepaalde onderdeelen door andere industrieën
laat vervaardigen. Zoo worden b.v. de vleugels van de groote Consolidated vliegtuigen
bij Brewster vervaardigd. Het voordeel van deze methode boven den licentiebouw is dat
de oorspronkelijke fabriek verantwoordelijk blijft en dus een voor 100 betrouwbaar
product wordt afgeleverd. Het contact tusschen de verschillende fabrieken blijft daardoor
veel beter. De oorspronkelijke fabriek is zoo geïnteresseerd in een goede productie van
de „schaduw-fabrieken" dat zij er wel voor zorgt dat die in orde blijft
Waarschijnlijk is het systeem der schaduw-fabrieken het beste en zal op de snelste
wijze in staat zijn Amerika aan zijn 50.000 vliegtuigen per jaar te helpen. In Engeland
heeft het systeem zeer succesvol gewerkt. Merkwaardig is dat het systeem, zoo gauw
het begon te lijken op licentie-werk, faalde.
Vanzelfsprekend zullen de methoden 1, 2 en 4 tegelijk worden toegepast. Zoowel
uitbreiding van de fabrieken, als licentiebouw van bepaalde hoogst succesvolle typen
(zooals het Boeing Vliegende Fort), als uitbesteding van tijdroovende onderdeelenfabri-
catie is noodzakelijk voor een adequate gang van zaken. Moeilijkheden zal men waar
schijnlijk ontmoeten bij de financiering, maar hier is het dat het Gouvernement, even
als dat bij de industrialisatie van Ned.-Indië het geval is, kan helpen. Tenminste, als
de Regeering zich onthoudt van een te groote controle op het gebruik van het door
haar geïnvesteerde kapitaal Want dan zou de heele productie wel eens kunnen vast-
loopen in een ambtelijke paperassenmolen. Het gevaar hiervoor is echter bij de prac-
tische Amerikanen niet zoo heel groot.
Volgens de laatste berichten op dit gebied uit Amerika, kan in begin 1942 de pro
ductie van 2000 vliegtuigen per maand worden bereikt. Wij achten dit cijfer geloofwaardig.
Amerika zal er echter zeker in slagen om binnen een jaar dat productiecijfer nog te
verdubbelen. Mogelijk kunnen wij tegen einde 1942 de gewenschte productie bereiken.
Schat men de gemiddelde productie van 1942 dan op 2500 vliegtuigen, waarvan de helft
aan het Pacific-gebied toekomt, dan kunnen de ABCD-mogendheden binnen een jaar
over een luchtvloot beschikken, die zeker boven de tienduizend vliegtuigen kan wor
den geschatDat wil zeggentienduizend vliegtuigen alleen voor den strijd met Japan
Dbt zal voorloopig wel voldoende zijn
Deze door ons geschatte cijfers komen eenigszins overeen met de Amerikaansche
plannen, welke den onmiddellijken bouw omvatten van een luchtmacht, groot 20-duizend
vliegtuigen voor het leger en 5000 voor de vloot. Als men aanneemt dat Amerika niet
meer dan de helft zal kunnen vrij maken voor den Pacific, dan krijgt men ongeveer het
door ons geschatte getal.
Zij, die zonder de minste critiek de tot nu toe verspreide propaganda-verhalen over
de Amerikaansche luchtmacht en de Amerikaansche vliegindustrie hebben geloofd, zullen
de cijfers, die wij in dit artikel hebben genoemd, wel wat teleurstellend vinden Maar
zij die het hoofd koel houden en met de realiteit der dingen rekening houden, zullen
zich kunnen verheugen. Want vergeet niet, de productie van 50 duizend vliegtuigen wordt
niet over een jaar bereikt, maar in een jaar, waarmee wij willen zeggen dat gedurende
dat jaar enorme hoeveelheden vliegtuigen zullen worden afgeleverd
De fabrieken werken door, ook nu, op dit zelfde oogenblik 24 uur per etmaal werken
de wisselende ploegen. Voorloopig nog ver buiten het bereik van de agressors kunnen
de Amerikanen voortgaan de wapens te maken vcor de bevrijding der wereld uit de
klauwen van het geweld en intusschen hun smidse vergrooten Van 850 machines per
maand is het reeds geklommen tot 1500 vliegtuigen per maand. Binnen enkele maanden
zal het 2000 machines per maand zijn en binnen een jaar misschien 4000. Maar iedere
maand worden er vliegtuigen afgeleverd in stijgende cijfers, 1500, 1600, 1700, 1800, 1900,
2000 enzoovoorts, tot aan den ondergang van de dictators en hun vazallen
Het verlangen, eens iets meer te vernemen over de wijze, waarop de
Russen de guerilla voeren, wordt tot op zekere hoogte bevredigd door Life,
dat een desbetreffend dagboek van een Russischen oorlogscorrespondent pu
bliceerde. Het A.I.D. ontleende daaraan het volgende.
22 Juni. De oorlog uitgebroken. Kreeg opdracht van de courant onmiddellijk naar het
front te vertrekken en voegde mij nog denzelfden avond bij een eenheid onder commando
van generaal-majoor Galitsky.
