6
kelijk spoedig verandering komen, want de jongere officieren,
die meer kennis van Westersche talen schijnen te hebben, dan
hunne chefs, sluiten zich reeds gemakkelijker dan deze bij hunne-
vreemde collega's aan en daarmede zal bij hen de belangstel
ling in hetgeen in den vreemde gebeurt zeker toenemen. Ook
het samenwerken in China met vreemde legers, zal voor Japan
ontegenzeggelijk zijn nut opleveren; zullen de Japanneezen daarbij
ontwaren, dat hunne tactische begrippen nog niet geheel die
zijn, welke in Europa gehuldigd worden, aan den anderen kant
zullen zij in menig opzicht aan zelfvertrouwen winnen.
Want dat er ook veel is, waarin Europa een voorbeeld kan
nemen aan Japanbleek bij deze expeditie maar al te duidelijk,,
zoo o.a. mag het organiseerend talent der Japanneezen, dat sprak
uit de samenstelling van hun transporttrein en de regeling van-
den dienst op de communicatielijn die zeker beter was, dan
bij eenig ander leger zeer geroemd wordenmet het leggen
van een veldtelegraaf, waren zij dank zij hun licht en practisch
telograafmateriéel en de handigheid in het installeeren daarvan,,
steeds het eerste gereed, en door hun goed ingerichten spion-
nendienst wisten zij dikwijls zaken, die voor anderen verbor
gen bleven. Zoo b.v. stelde de wetenschap, waar ergens binnen.
Peking de schatten verborgen waren, de Japanneezen in staat
om daarheen, onmiddellijk na 't ontzet van die plaats, hunne-
schreden te richten en met die vondst reeds dadelijk de helft
van de oorlogskosten te dekken.
Ook de Japanneezen droegen over dag een katoenen veldklee-
ding, maar van onpractische kleur, nl. wit. Zagen de manschap
pen er zoodoende altijd onoogelijk wit, die kleur had het nog
grootere nadeel, dat de Japanneezen uit de verte het eerst te
zien waren en naast de soms eigenaardige tactische begrippen
van de aanvoerders, mag het ook zeker wel aan de kleur van
de kleeding worden toegeschreven, dat de Japanneezen in menig
gevecht zooveel grooter verliezen leden dan andere legers. Als
hoofddeksel droegen officieren en manschappen evenals de Rus
sen, niet anders dan een wit linnen pet, en ik betwijfel 't of
anderen het daarmede in die brandende zon zouden hebben kun
nen uithouden. Verder droegen zij lage schoenen en dezelfde slob
kousen, als wij die in ons leger hebben.