14
Het merkwaardigste was nu wel, dat, alhoewel van geen
'enkel centraal lichaam in Transvaal zelve eenige voldoende leiding-
uitging, er door den drang der omstandigheden (terwijl ieder ook
uit onverdeelde sympathie voor de Boerenzaak gedreven werd
om zoo goed mogelijk hulp te bieden) een systeem van zieken-
verspreiding ontstond, dat ten slotte de geneeskundige behande
ling der Boerenzieken en- gewonden tot eene uitstekende gemaakt
heeft.
Evenals bij iederen oorlog ontstonden er nu:
le. Verband- en hoofdverbandplaatsen.
Hierbij fungeerden niet alleen de voorheen genoemde „Boeren"
doctoren, maar velen der uitgezonden geneesheerenzoo o. a van
de Eerste on Tweede Hollandsche ambulances en van de twee
Duitsche ambulancesde Zivitsersche ambulance en ook de ver
schillende deelen, waarin de Duitsch-Belgische ambulances gesplitst
waren.
2e. Veldhospitalenwaarop door de enorm groote afstanden
in Zuid-Afrika het zwaartepunt der voorloopige behandeling
viel.
Tot deze rubriek behoorden het veldhospitaal der Eerste Hol
landsche ambulance te Modderspruit in Noord Natal, dat van de
Tweede Hollandsche ambulance te Potgietersfarm, nabij van Ree-
nen's Pas; de Nederlandsch-Indische ambulance te Modderrivier,
Scholtzfarm, Petrusburg en Brandfort, de Zwitsersche ambulance
later te Vrijheid en te Ermeloo en wellicht nog andere, die mij
onbekend zijn.
3e. De achterwaarts gelegen vaste etappe-hospitalen. Als zoo
danig noem ik de Duitsche ambulance te Jacobsdal en die te
Springfontein, de Russische ambulance te Vrijheid, het hospitaal
der Tweede Hollandsche ambulance te Harrismith; de Russisch-
Hollandschede hospitalen te Heidelberg en Krugersdorp en
andere.
4e. de basis-hospitalen.
Zoo te Pretoria het uitstekend ingerichte hospitaal onder Dr.
J. Kolff; het hospitaal der Eerste Hollandsche ambulanceaanvan
kelijk onder Prof. Korteweg, later onder Dr. Bierens de Haan
in de staatsmeisjesschool. De Zwitsersche ambulance in het
hospitaal te Johannesburg.
