17
spontaan zich ontwikkelde, clie alhoewel zij groote hiaten hadden
gewonden en zieken Boeren zeer ten goede gekomen is.
Dit feit acht ik van groot belang op militair-geneeskundig
gebied, omdat er door bewezen wordt, dat de vrijwillige zieken
verpleging, mits dan onder centrale leiding, volmaakt in de ge
neeskundige behoeften van een strijdend leger kan voorzien
eene uitspraak zeer zeker in strijd met gangbare militair-ge
neeskundige begrippen, maar volmaakt in overeenstemming met
de uitspraak van den bekenden militairen geneeskundigen
improvisator, Generalarzt Dr. Julius Port, die reeds lang
vóór dezen oorlog de uitspraak deed, dat het volle ge
wicht van den geheelen verplegingsdienst van af het veldhos
pitaal, op de schouders der vrijwillige ziekenverpleging be
hoort te rustenhare vrijheid van knellende dienstbepa-
lingen en daardoor de veel grootere mogelijkheid tot per
soonlijk initiatief en improvisatie, maken er haar beter voor
geschikt dan staats-geneeskundige hulp. Met opzet plaatste ik
boven aan dit deel van het hoofdstuk de conclusie, waartoe Port
kwamwij komen later op deze belangrijke kwestie terug,
wanneer wij de lessen bespreken, voor ons militair-geneeskun
digen uit dezen oorlog te trekken.
Hospitaaltrein.
Nog rest ons de bespreking der hospitaaltreinen bij de republie
ken in gebruik. Ten getale van 5 waren deze treinen gedurende
weinige dagen vlak vóór en na de oorlogsverklaring vervaardigd.
Iedere trein werd slechts in zijn geheel, niet gesplitst, gebruikt
en vormde een „rollend" hospitaaltje, wat bij de groote afstanden
en de één-spoorslijnen ook zeer noodig was.
Zij waren alle gemaakt in de werkplaatsen der Nederl. Z. A.
Spoorw. Mij., en, zooals alles, wat van deze Maatschappij uitging,
droegen deze treinen het cachet der volmaking, wat niemand
zal verwonderen, wanneer men bedenkt, dat aan alles, tot in
kleinigheden gedacht was zelfs een krammetje, om naast het
hoofd van den lijder het horloge op te hangen, was niet vergeten.
Behalve de machinewagens bestond de trein uit:
lo. een goederenwageningericht tot keuken.
2
