9
dagen te kunnen bereiken, de werkelijkheid heeft bewezen, dat
daarvoor de dubbele tijd benoodigd was. Geen wonder. De gids
Rödjö Tjéq, die zich vrijwillig aanbood, had als kind eens dat
pad geloopen, na dien nimmer; herhaaldelijk was hij op verkeerd
spoor en ten laatste raakte men het pad geheel kwijt, zoodat
op het kompas en door verkenningen uit hooge boomen en
punten de goede richting moest behouden worden; daarbij een
zeer zwaar geaccidenteerd terrein, diepe en steile ravijnen, waar
bij men dikwijls genoodzaakt was met de grootste krachts
inspanning van handen en voeten tegen bergwanden op te
klauteren, terwijl boomstammen en wortels als grijppunten
moesten dienst doen.
Welke haast onoverkomelijke bezwaren te overwinnen waren
en welke buitengewone krachtsinspanning zulks vorderde voor
het transport der zieken in de tandoe's, het ambulance- en trein-
materieel van de daarmede belaste dwangarbeiders, laat zich na
het vorenstaande gemakkelijk begrijpen. Neemt men verder nog
in aanmerking het herhaaldelijk doorwaden, 20—30 keer daags,
aanvankelijk der woeststroomende Djagöng, later, na het over
trekken van de ruim 3000 M. hooge Singgah Mata, der Kla-
rivier; het bivakkeeren op de waterlooze hoogste punten dei-
waterscheiding, zoodat eenige malen 's avonds niet of niet
behoorlijk gekookt, evenmin gedronken kon wordenhet bloot
gesteld zijn aan herhaalde regens op dergelijke hoogtenten
slotte den laatsten 2J dag, aangezien de rijstvoorraad verbruikt
was, gebrek aan voeding voor de colonne, zoodat geleefd, gemar
cheerd en gedragen moest worden op een rantsoen, bestaande
uit een tweetal stukjes gedroogde visch per dag en wat het
bosch aan bruikbaar plantaardig voedsel opleverde, dan zal het
na al het voorgaande volkomen duidelijk zijn, dat de colonne
na dezen 10 daagschen bosch- en ellendetocht een geduchten
knak in haren gezondheidstoestand kreeg en in een zeer uit-
geputten toestand eindelijk den 9en Maart te 1 uur Kla
bereikte.
Het mag zeker erkend worden, dat vooral gedurende deze
10 dagen van de excursie aan dwangarbeiders en maréchaussée
niet alleen zware physieke, doch voorzeker niet minder bui
tengewone moreele eischen gesteld zijn moeten worden.
