113
naar de Gajo-Loeös aan de validiteit der colonne een grooten
knak gaf, waarvan zij zich evenwel in de volgende weken door
goede huisvesting, voeding en meerdere rust, langzamerhand her
stelde, zoodat die gezondheidstoestand gedurende het verder
verblijf in dat gebied, enkele dagen uitgezonderd, als doorloo
pend gunstig kon worden aangemerkt. Gedurende het verblijf
in de Alaslanden traden in de laatste dagen wat meer koortsen
en buikziekten, vooral gevallen van febris typhoidea, op den
voorgrond, doch niet in zóó'n mate of men kon den hygiënischen
toestand in 't algemeen toch als gunstig beschouwen, hoewel
minder dan in Gajo-Loeös.
Op de verdere excursie door de Karö Batak, Pak-Paklanden
en het onafhankelijk Toba-gebied werd de gezondheidstoestand
langzamerhand minder gunstig door de aanhoudende marschen,
het meestal guur klimaat in dat hoogland, de soms onvoldoend
krachtige voeding, daar een tijd lang door den troep hoofd
zakelijk van ketella geleefd moest worden, terwijl ook geleidelijk
eene duidelijke lichamelijke insufficientie te voorschijn trad,
vooral van het hart, zooals door mij in vele gevallen kon wor
den vastgesteld, die, bij eene colonne welke reeds zoolang te
velde was, zeker geene bevreemding kan wekken. Het sterkst
was deze minder gunstige toestand uitgedrukt den dag vóór
Taroetoeng en de beide marschdagen tusschen deze plaats en
Siboga. Aan een voorstel, mijnerzijds den colonnecommandant
in overweging gegeven, de colonne met het oog op den boven
geschetsten toestand een rustdag te verstrekken, kon geen ge
volg worden gegeven wegens de reeds aangevraagde scheeps
gelegenheid en den vastgestelden datum van embarkement in
laatstgenoemde plaats. Na aankomst te Koeta Kadja werden
in het Hospitaal gedurende de volgende dagen successievelijk
eenige typhus-lijders opgenomen (5 a 6) waarvan een tweetal
overleden.
Wat nu de gezondheidstoestand der officieren in bet bijzonder
aangaat, zoo kon deze, behoudens soms voorgekomen lichte
ongesteldheden tengevolge van moeraskoorts, buik- en verkoud
heids-ziekten, voetwonden enz., dooreen genomen als gunstig
beschouwd worden, slechts een officier der mobiele colonne
behoefde voor zware febris typhoidea geëvacueerd te worden,
Bijl. 15 8
