128
goede oplossing voor een groot deel de gezondheidstoestand
der troepen afhankelijk is en met dezen toestand weer de vali
diteit der colonne staat of valt, heeft ook onze troepen hare
praktische moeilijkheden niet bespaard. Eenvoudig was deze
moeilijkheid te ontgaan voor de lijders in de ziekenzalen opge
nomen of in de tandoe's vervoerd gedurende marschdagen, aan
gezien zij nimmer ongekookt water bekwamenzij kregen dit
laatste öf als zoodanig, dan wel als thee of koffie. Het hospitaal-
personeel had van mij steeds den strengen last de onder hun
toezicht staande lijders .nimmer het drinkwater ongekookt te
verstrekkengeregeld werd dit door mij in de ziekenzalen na
gegaan. Moeilijker al was de controle voor het gezonde colonne-
deel in de betrokken kampong-bivaks, vooral ook in verband
met de voedings- en verplegingswijze door den colonnecomman
dant voorgestaan, waarbij ieder individu verplicht was zijne
eigen spijzen en dranken toe te bereiden. En waar men de
verregaande zorgloosheid van vele maréchaussee's en dwang
arbeiders geregeld kon gadeslaan, wat het drinkwater betreft,
had men niet den minsten waarborg: le dat de hun ver
strekte hoeveelheden thee en koffie wel altijd met water gekookt,
als zoodanig gedronken werden en 2e indien al zulks het geval
was, of er niet ook herhaaldelijk gewoon ongekookt rivierwater
tusschen door gedronken werd, vooral wanneer de manschappen
vermoeid en dorstig van eene patrouille thus kwamen en 't dan
wel zoo eenvoudig en vlug was even wat rivierwater te halen,
dan eerst te wachten totdat de thee of koffie gereed gemaakt
was. Om dezen niet te controleeren toestand te verbeteren, werd
er door mij met den colonnecommandant over geraadpleegd
of er geen mogelijkheid zoude bestaan het water en de thee of
koffie in de bivaks gemeenschappelijk in een petroleumblik te
doen gereed maken, bv. brigadesgewijze bij de maréchaussée's
en ploegsgewijze bij de dwangarbeiders. Deze methode zal
voorzeker nog geen absoluten waarborg geven, daar ei toch
nog enkele zorgelooze individuen gevonden zullen worden, die
tusschentijds gewoon rivierwater drinken, doch het vooruit
zicht, te allen tijde gekookt water, thee of koffie te kunnen
verkrijgen, zal zeker velen weerhouden van ongekookt water
gebruik te maken, vooral die individuen, die uit luiheid nalaten
